Publicatie Laka-bibliotheek:
Diepgravende Dialogen, Bouwen aan Vertrouwen Eindrapportage Kwartiermaker Eindberging radioactief afval en verbruikte splijtstoffen

AuteurJ.P. van Soest
1-01-4-15-15.pdf
Datummei 2018
Classificatie 1.01.4.15/15 (AFVAL - RICHTLIJN 2011/70/EURATOM)
Voorkant

Uit de publicatie:

       De Autoriteit Nucleaire Veiligheid en Straling (ANVS) heeft Jan Paul van Soest, partner
       De Gemeynt coöperatie, gevraagd op te treden als Kwartiermaker voor de
       Klankbordgroep Eindberging radioactief afval en verbruikte splijtstoffen, in lijn met het
       Nationaal Programma. Dit rapport is het eindverslag van zijn werkzaamheden.

       0.     Management Samenvatting
       1.     Eindberging radioactief afval: wat, hoe, wanneer?

              Zoals in vrijwel elk land ontstaan in Nederland radioactieve afvalstoffen, bij kerncentrales,
              medische toepassingen, onderzoekslaboratoria en andere bronnen. Sommige categorieën
              radioactief afval geven zoveel en zo lang straling af dat ze gedurende geologische
              tijdschalen buiten het menselijke leefmilieu zouden moeten worden gehouden, in stabiele
              geologische lagen ('eindberging'). Daarover is wereldwijd een hoge mate van consensus.
              Maar niemand zit op een eindberging te wachten. In het verleden waren er, in Nederland
              en elders, grote protesten tegen eindbergingsplannen, zodanig dat het vrijwel nergens
              mogelijk bleek een eindberging te ontwikkelen. Dat leidde tot bezinning op de werkwijze,
              en wezenlijk andere benaderingen. Top-down-strategieën (de nationale overheid bepaalt en
              wijst aan) werden verlaten, en vervangen door participatieve processen.
              Daarnaast zijn de kosten van een eindberging hoog, het gaat al snel om enkele miljarden
              Euro's, grotendeels vaste kosten min of meer los van de hoeveelheid afval die erin wordt
              geborgen. De laatste schatting uit het OPERA-programma beloopt ruim 2 miljard EUR.
              Dergelijke bedragen stellen met name 'kleine' landen waar weinig radioactief afval ontstaat
              waarover de kosten omgeslagen kunnen worden voor lastige vragen. Nederland is zo'n
              'klein' land, echter wel met een grote variëteit aan afvalsoorten.

              Elk land is, uit hoofde van een EU-richtlijn, in beginsel gehouden zijn eigen oplossing te
              realiseren, en de voortgang in een plan vast te leggen dat elke 10 jaar moet worden
              geactualiseerd. In Nederland is hiervoor het Nationale Programma voor het beheer van
              radioactief afval en verbruikte splijtstoffen opgesteld, in 2016.
              De beleidslijn luidt samengevat:
                      Continuering van bovengrondse opslag (bij COVRA in Vlissingen) tot ca. 2130
                      Rond dat jaar wordt de realisatie van een eindberging voorzien
                      Tot dan wordt via sparen kapitaal opgebouwd om een eindberging aan te kunnen
                      leggen
                      In de tussentijd worden (technologische, economische, maatschappelijke en
                      geopolitieke) ontwikkelingen gemonitord die tot andere oplossingen dan een
                      nationale eindberging aanleiding kunnen geven. Er kan worden geleerd van
                      internationale ontwikkelingen en ervaringen.
                      De zogeheten 'duale strategie' houdt de mogelijkheid van een nationale
                      eindberging open, terwijl tevens de mogelijkheden voor een multinationale
                      eindberging worden verkennen en voorbereid.
              Om deze beleidslijn verder te doordenken en volgende stappen voor te bereiden stelt het
              Nationaal Programma de instelling van een 'Klankbordgroep' voor, die in de komende jaren
              belangrijke ontwikkelingen volgt, en nadenkt over een later besluitvormings- en
              participatietraject.

              Dit voorstel is opgepakt door de Autoriteit Nucleaire Veiligheid en Stralingsbescherming
              ANVS, die als onafhankelijke autoriteit toezicht houdt en regels stelt, en tevens een
              beleidsadviserende functie heeft.
              In dat kader heeft de ANVS een kwartiermaker aangesteld om rollen, functies en
              werkwijzen van de Klankbordgroep uit te werken en daarover onafhankelijk advies uit te
              brengen. Dat is gebeurd door een reeks binnenlandse gesprekken en een aantal
              internationale werkbezoeken, onder meer aan landen waar een (laboratoriumfase van een)
              eindberging is of wordt gerealiseerd, alsmede aan het IAEA.
              Dit rapport geeft de inzichten en aanbevelingen van de kwartiermaker weer.