De Europese Commissie heeft een stand van zaken en vooruitblik over kernenergie gepresenteerd: PINC: het Nuclear Illustrative Programme (door sommigen ook wel Nuclear Illusory Programme genoemd). Het is het zesde PINC-rapport en de eerste na de ramp in Fukushima. Dit PINC moet niet verward worden met het Nederlandse PINC in de jaren 1990 en dat Programma Instandhouding Nucleaire Competentie betekende. PINC geeft geen cijfers over hoeveel de Europese Commissie, de Europese Unie en Euratom zelf investeren in kernenergie. Het geeft alleen maar schattingen over investeringen in de sector. Er is veel kritiek op die schattingen, maar ook over de rol die kernenergie in de toekomst toegedicht krijgt. Het zijn allemaal erg optimistische en flink naar kernenergie toegerekende cijfers.

Optimistische cijfers
Cijfers uit het rapport die al in de media vermeld zijn, zijn de kosten voor ontmanteling van kerncentrales en opslag van kernafval. Dat zou in totaal de komende 35 jaar (tot 2050) ruim €250 miljard kosten. Het ontmantelen (afbreken) van kerncentrales zou naar schatting €123 miljard kosten en de verwerking en opslag van kernafval €130 miljard. Volgens critici zijn de kosten voor ontmanteling en afvalopslag met ongeveer de helft te laag, door te lage aannames en het weglaten van posten.
Er is heel weinig ervaring met ontmantelen van kerncentrales en de kosten daarvan. Hoewel er in de EU 89 kerncentrales zijn gesloten, zijn er slechts drie helemaal afgebroken.

Dit bedrag is tot 2050, maar de meeste landen (zoals Nederland) gaan pas eindbergingen implementeren ver na 2050. Die kosten zijn dus niet meegenomen. Op dit moment zit er ongeveer 130 miljard in de fondsen voor ontmanteling en eindberging; er is dus een gat (alleen al tot 2050) van 123 miljard euro.

De Europese Commissie gaat er van uit dat ook in 2050 kernenergie “een belangrijk onderdeel blijft van de Europese energiemix”. Om dat te realiseren zal er flink geïnvesteerd moeten worden. “De totaal geraamde investeringen in kernenergie tussen 2015 en 2050, bedragen naar verwachting tussen de €650 miljard en €750 miljard”, aldus de Europese Commissie.

Het zijn allemaal erg optimistische en flink naar kernenergie toegerekende cijfers. Om te beginnen met de rol die de EC kernenergie in de toekomst toedicht. In de vorige PINC (2008) waren er ook heel optimistische cijfers over de groei van kernenergie. Die zijn niet uitgekomen, maar in plaats van dat te benoemen en te verklaren worden opnieuw onrealistisch positieve groeicijfers gepresenteerd.

De enorme veranderingen die hebben plaats gevonden in de groei en prijs van duurzame energie sinds de vorige PINC, worden niet eens genoemd. De concurrentiepositie die kernenergie verliest ten opzichte van wind en zon zou het startpunt moeten zijn van de visie van de EC, maar worden niet benoemd.

Kernenergie in verval in Europa
PINC 2016 vermeld niet de actuele stand van zaken van kernenergie in de EU, waar sinds de vorige PINC geen nieuwe kerncentrale in gebruik is genomen, ook niet begonnen is met de bouw van één enkele kernreactor, en er nu 21 minder in gebruik zijn dan toen. Integendeel de Commissie introduceert een zeer ambitieus en duidelijk onrealistisch programma om de nucleaire capaciteit in stand te houden door nieuw vermogen en levensduurverlenging van bestaande reactoren. Kosten daarvan worden schromelijk onderschat.
In PINC wordt geschat dat levensduurverlenging tot 2050 tussen de 45 en 50 miljard euro gaat kosten. Vreemd, want Frankrijk alleen al schat dat het tot 2030 ongeveer 100 miljard moet investeren in haar kerncentrales.

Veiligheidskwesties, een van de grote zorgen van de Commissie in de vorig PINC, worden nu niet besproken. Gevolgen van Fukushima (investeringen in veiligheid, internationale voorbereiding op gevolgen groot ongeval, en ontoereikende financiële aansprakelijkheid) worden ook niet serieus besproken.

Tot slot: wat voor Nederland nog wel interessant is, is het feit dat de EC (opnieuw) landen veroordeelt die zich afhankelijk maken van een tijdelijk opslag van radioactief afval. Letterlijk staat er (blz 7): “Politically sensitive decisions will have to be taken by all EU Member States operating nuclear power plants regarding geological disposal and long-term management of radioactive waste. It is important not to postpone actions and investment decisions on these issues.”

Dit terwijl Nederland alleen maar bezig is met het uitstellen van (beslissingen over) eindopslag.