Mooie woorden waren er een maand geleden nadat een inspectieteam van het Internationaal Atoom Energie Agentschap de HFR en NRG had bezocht: ondanks alle negatieve berichten in de maanden daar voor was alles piekfijn in orde. Na het lezen van het nu gepubliceerde inspectierapport (de samenvatting, het rapport zelf komt later) is dat toch niet de allesoverheersende indruk die blijft hangen.
Op 13 oktober liet de IAEA weten dat alles piekfijn in orde was bij NRG; d’r was niks mis met de veiligheid van de HFR en de veiligheidscultuur was prima. We vonden het al vreemd dat er helemaal niets gezegd werd over al die berichten in de maanden daarvoor over bijvoorbeeld de druk om commercieel te werken, waardoor veiligheid niet altijd op de eerste plaats zou komen. Daar kwam bij dat er opeens tijdens de inspectie een melding van een ‘ongewone gebeurtenis’ een paar weken eerder werd gedaan. Vreemd.
Uit de nu gepubliceerde samenvatting van het IAEA inspectierapport blijkt dat er toch nog wel wat op- en aanmerkingen zijn van het IAEA over het reilen en zeilen in Petten. Zo is veertig procent van de noodzakelijke maatregelen uit het vorige inspectierapport uit 2011(!) nog niet (volledig) geïmplementeerd. Met een aantal van die aanbevelingen is nog niet eens begonnen: “Efforts also need to be taken on the remaining recommendations, in which no actions were taken. Remaining actions are mainly related to leakage from the pool liner, installation of seismic instrumentation, identification of the root cause of Argon-4 1 release (…)”.
Een terugkerend onderwerp in de samenvatting is het weglekken van water uit het reactorbasin. Maar de precieze hoeveelheid, de manier en de weg waarop het weglekt zijn onbekend. “The leakage rate and paths from the reactor pool should be determined, and accordingly adequate corrective actions should be implemented to limit the water leakage” staat er. Ook de ‘lessons learned’ van Fukushima zijn blijkbaar nog niet geïmplementeerd: “To complement the safety reassessment performed following the lessons from the Fukushima accident, it is recommended to define and implement measures aimed at minimizing accidental water leakage through the sub-pile room and the pipes penetrating the reactor pool. This is to reduce the risk of core un-coverage, taking into consideration combination of an earthquake and loss of electrical power supply.”
Verder de constatering dat een “update of the SAR” (Safety Analysis Report) noodzakelijk is om die in overeenstemming met de “IAEA safety standards” te brengen. Betekent dat dan dat de SAR nu niet in overeenstemming met de IAEA-veiligheidsnormen is? Dat lijkt er wel op, want “[T]he review was performed following the methodology established by the IAEA Guidelines for Research Reactors Safety Review (INSARR Guidelines, 2013 Edition), which are based on the IAEA safety standards.”
Het is natuurlijk eenvoudig om die conclusies allemaal af te doen als ‘kleinigheden die de veiligheid nóg verder vergroten’, feit is dat zelfs het IAEA heel wat aan te merken heeft op veiligheid en management. Meer dan wat uit het eerste persbericht direct na de inspectie duidelijk werd.