Uit stukken die zijn vrijgegeven na een Wob-verzoek van Stichting Laka blijkt dat het Ministerie van Economische Zaken al jaren forse subsidies uitdeelt in de nucleaire sector zonder dat het departement zelf weet of het geld wel nuttig wordt besteed. Economische Zaken stelt geen knowhow in huis te hebben om te beoordelen of geld naar bijvoorbeeld de Pallas-reactor wel te rechtvaardigen is. Desondanks zette het ministerie de provincie Noord-Holland in november 2015 nog onder druk om een nieuwe lening te geven voor de voorbereiding van een nieuwe kernreactor in Petten.
Laka verzocht najaar 2016 op grond van de Wet Openbaarheid van Bestuur om vrijgave van achtergrondstukken over een onderzoek naar de Nederlandse nucleaire kennisinfrastructuur. Omdat verschillende ministeries meewerkten aan dit onderzoek, moesten verschillende ministeries beoordelen welke stukken vrij moesten worden gegeven naar aanleiding van Laka's verzoek. Het ministerie van Infrastructuur en Milieu maakte daarop de projectopdracht “Toekomst Nucleaire Kennisinfrastructuur Nederland” haast helemaal openbaar. Het Ministerie van Economische Zaken lakte echter 'op grond van de Wob' precies hetzelfde stuk voor twee derde weg – vooral de voor EZ onwelgevallige passages.
Vanwege de fletse businesscase voor een nieuwe kernreactor in Petten wilde de provincie Noord-Holland in oktober 2015 eigenlijk stoppen met de financiering ervan. Uit stukken die nu zijn vrijgegeven blijkt dat EZ toen al geen expertise in huis had om zich een goed beeld te vormen van de businesscase van een nieuwe kernreactor in Petten. Desondanks zette VVD-minister Kamp de Provincie Noord-Holland op 27 november 2015 onder druk om €14 miljoen aan de Stichting Voorbereiding Pallas-reactor te lenen. Eerder leende de provincie al €8,5 miljoen aan de Pallas-reactor.
Quote: EZ stimuleert momenteel door middel van forse subsidies het nucleaire onderzoek, terwijl het niet echt past in het topsectorenbeleid en we eigenlijk ook geen kennis in huis hebben om te kunnen beoordelen of dit wel nuttig onderzoek is – Projectopdracht ''Toekomst Nucleaire Kennisinfrastructuur Nederland', 23 september 2015
WC-eend
Noord-Holland is bezorgd dat hoogwaardige werkgelegenheid in de kop van Noord-Holland verdwijnt. Daarom staat de provincie in principe welwillend tegenover nieuwe initiatieven op het terrein van NRG. Maar voor duurzame werkgelegenheid moeten de plannen van NRG, de toekomstige exploitant van de Pallas-reactor, wel levensvatbaar zijn. Voor een oordeel over de levensvatbaarheid is de provincie echter afhankelijk van het ministerie. Nu blijkt dat Economische Zaken deze kennis zelf ook niet in huis heeft. Het ministerie maakt zich afhankelijk van informatie van NRG, de beoogde exploitant van de reactor, om te beoordelen of meer geld voor een kernreactor wel verstandig is.
“Nederland is een klein land. Daardoor is het voor de overheid lastig om gepaste afstand te bewaren tot de nucleaire sector”, aldus Daniël Meijers, onderzoeker bij Stichting Laka. “We zagen het daardoor ook al mis gaan met het kernafval in Petten.” Laka pleit ervoor dat de overheid stopt met nieuwe grootschalige nucleaire projecten zoals de Pallas-reactor en in plaats daarvan focust op internationale samenwerking op het gebied van stralingsbescherming. “Niemand zit te wachten op een nucleaire Fyra” aldus Meijers. Dit voorjaar rapporteert het Kabinet aan de Tweede Kamer welke nucleaire kennisinfrastructuur uit publiek oogpunt en voor de voorzieningszekerheid van medische isotopen van belang is.
Inzetten op deeltjesversnellers
Stichting Laka pleit voor nu investeren in de ontwikkeling van deeltjesversnellers voor de productie van medische isotopen. Deeltjesversnellers zijn veiliger, betrouwbaarder en veroorzaken nauwelijks kernafval. Meijers: “In plaats van geld uit te lenen voor een kernreactor moet de overheid de ontwikkeling van medische deeltjesversnellers stimuleren. Daar hebben kankerpatiënten echt wat aan, zeker op de langere termijn.”
Ook vraagtekens bij subsidie historisch kernafval
In oktober verstrekte minister Kamp zelf een subsidie van €40 miljoen voor de verwerking en afvoer van kernafval uit Petten. Ook hier is het onduidelijk of NRG dit overheidsgeld wel doelmatig besteedt: Drie weken geleden meldde nucleair toezichthouder ANVS dat ze twijfelt aan de prioriteit bij en het vermogen van NRG om het historisch kernafval volgens planning af te voeren.
Twee versie van de Projectopdracht "Toekomst Nucleaire Kennisinfrastructuur Nederland":
De twee versies van dit stuk staan in de vrijgegeven Wobstukken van EZ (Deel 1, p. 8) en die van I&M/ANVS (Deel 5, p. 1) U kunt zie hier ook direct downloaden: EZ / I&M