Om de discussie rond het Oekraïne referendum naar een hoger – en beter geïnformeerd – niveau te tillen, publiceert documentatie- en onderzoekscentrum Laka vandaag een gedegen informatiekrant over kernenergie, nucleaire veiligheid en het Associatieverdrag met Oekraïne.
Op 6 april wordt gestemd over het Associatieverdrag tussen de EU en Oekraïne. Het Associatieverdrag gaat, naast een heleboel andere zaken, ook over samenwerking op het gebied van nucleaire veiligheid, kernenergie en de Tsjernobyl-erfenis. Omdat het dit jaar 30 jaar geleden is dat de Oekraïense kernreactor ontplofte en grote delen van Europa radioactief besmette, vestigt Laka de aandacht op de nucleaire aspecten van het Verdrag. Lees verder
Tag archieven: Oekraïne Akkoord
Dertig jaar na Tsjernobyl: Nationaal trauma
‘s Werelds grootste kernramp vond bijna dertig jaar geleden plaats vlakbij het Oekraïense plaatsje Tsjernobyl. Een verre herinnering voor de meeste Europeanen aan een tijd dat we geen spinazie mochten eten en de koeien op stal moesten. Voor Oekraïners ligt dat anders: voor hen speelt de ramp nog steeds een grote rol in het dagelijks leven.
Tsjernobyl is een open wond, een nationaal trauma. Overal in het land lopen de emoties hoog op zodra je het onderwerp aansnijdt. “Het is vreselijk”, gruwelen de Oekraïners. En: “Ik word nog boos als ik er aan terugdenk”. Daarna komen de persoonlijke verhalen. Over vaders die werden opgeroepen door het leger om de grond af te graven, maar geen beschermende kleding mochten dragen. Over een buurman die stierf aan schildklierkanker. Over hoe ze hun kinderen buiten lieten spelen omdat de Sovjetregering pas elf dagen na de ramp bekend maakte hoe groot de ramp was. Hoe verraden ze zich voelden toen de omvang van de ramp eindelijk bekend werd.
Honderden Oekraïners hebben hun leven verloren door de ramp: voornamelijk de ‘liquidators’, mannen die direct na het ongeluk naar de centrale werden gestuurd om de schade te beperken. Duizenden anderen hielden er gezondheidsproblemen aan over. Over heel Europa zijn het er zelfs miljoenen, volgens een schatting van de Verenigde Naties. Lees verder
Inzetten op duurzaam
Hoe Oekraïne minder afhankelijk kan worden van Rusland
De houdbaarheidsdatum van het merendeel van de vijftien kernreactoren die in Oekraïne staan is bijna verstreken. We moeten voorkomen dat een van deze centrales een nieuwe
Tsjernobylramp oplevert, zegt Iryna Holovko van de Oekraïense milieuorganisatie NECU. En Europa kan daarbij helpen.
“Het associatieverdrag tussen Oekraïne en de Europese Unie zorgt voor meer toezicht op de veiligheid in die centrales.” Lees verder
Oekraïne referendum: Case study kernenergie
De EU ratificeerde al vele associatieverdragen maar alleen voor Oekraïne gaat Nederland naar de stembus, een arbitraire gang van zaken. Toch verdient dit Verdrag speciale aandacht. Oekraïne was 30 jaar geleden het toneel van de grootste kernramp ooit. De risico’s waarmee wij toen geconfronteerd werden, zijn nog onverminderd actueel.
‘Wij van Wc-eend adviseren Wc-eend’ werd in 2007 verkozen tot “beste slagzin ooit” nadat de website Geenstijl een stemadvies had gegeven. In 2006 won bokser Bep van Klaveren dankzij Geenstijl bijna de titel “grootste Rotterdammer ooit” – ruim vóór Erasmus en Pim Fortuyn – en vorig jaar waren er genoeg handtekeningen voor een referendum over het Associatieverdrag met Oekraïne. Lees verder
Oud, ouder… wanneer is een kerncentrale te oud?
Kerncentrales worden gebouwd om een bepaald aantal jaren te draaien: hun levensduur. Die levensduur wordt regelmatig met meer dan de helft verlengd. Kan dat zomaar?
Badkuipgrafiek, Öko-Institut 2013
Het is een nieuwe vorm van nucleair risico: oude, opgelapte kernreactoren die in toenemende mate kwalen vertonen. De hoogtijdagen van de bouw van kerncentrales waren de jaren zeventig en tachtig. Van de 25 oudste reactoren in Europa is bijna de helft ouder dan de levensduur die bij het ontwerp was bepaald. Toch zullen slechts een paar van deze reactoren in de nabije toekomst sluiten; de meeste reactoren hebben 20 jaar of meer levensduurverlenging gekregen. Het internationale Verdrag van Espoo bepaalt dat zo’n besluit voorafgegaan moet worden door een milieueffectrapportage (MER). Maar verlopen de procedures voor levensduurverlenging wel volgens de regels? Een Oekraïense milieugroep trekt aan de bel. Lees verder
Het kernafval stapelt zich op
Een beleid van uitstel
Verbruikte kernbrandstof blijft vele tienduizenden jaren hoog radioactief. Dat afval ligt voorlopig in tijdelijke opslagbunkers, maar hoe lang kan het daar nog blijven?
Oekraïne stuurt haar verbruikte kernbrandstof, de bestraalde splijtstof die bij het opwekken van energie in een kernreactor ontstaat, deels naar Rusland. Het grootste deel van het afval wordt echter opgeslagen bij de kerncentrales zelf. Een Oekraïens staatsbedrijf werkt samen met het Amerikaanse Holtec International aan de bouw van een centrale opslag bij Tsjernobyl. Medio 2016 moet de eerste fase gereed zijn. Even verderop werken dezelfde bedrijven aan een nieuwe opslag voor de verbruikte kernbrandstof van de drie inmiddels ontmantelde reactoren van Tsjernobyl. Deze nieuwe opslagfaciliteit wordt gebouwd ter vervanging van de oude opslag en moet honderd jaar meegaan. Hetzelfde geldt voor de speciale bunker waar Nederland haar hoog radioactieve afval opslaat, op het terrein van de Centrale Opslag voor Radioactief Afval (COVRA) in Zeeland. Lees verder
Een dure misvatting
Kernenergie levert relatief weinig CO2 op en lijkt daarmee een flinke bijdrage te kunnen leveren aan het terugdringen van de klimaatopwarming. Helaas zitten hier wat akelige addertjes onder het gras.
De eerste metingen die duiden op de opwarming van de aarde stammen uit het begin van de vorige eeuw. Oorzaak: de – sinds de industriële revolutie sterk toegenomen – uitstoot van broeikasgassen. Pas decennia later komt een debat over de klimaatopwarming op gang, in de media en daarbuiten. Tijdens de Earth Summit in 1992 wordt in Rio de Janeiro het eerste VN Klimaatverdrag ondertekend. Inmiddels is vrijwel iedereen het erover eens dat de uitstoot van CO2 – kooldioxide, het belangrijkste broeikasgas dat bij verbruik van fossiele energiebronnen in de atmosfeer terechtkomt – omlaag moet. Het enige waarover men van mening verschilt, is de snelheid waarmee dat moet gebeuren. Lees verder
De Europese keuze van Oekraïne
| Europa is verre van zaligmakend. Maar zonder Europa maakt progressief Oekraïne geen kans, zegt Olexi Pasyuk. |  |
De Europese Unie doet van alles fout. In Oekraïne worden oude Sovjetkernreactoren met Europees geld draaiende gehouden, wat de risico’s van een nieuwe kernramp alleen maar vergroot. Maar zijn de Oekraïners dan geholpen met een afwijzing van het Associatieverdrag? Nee.
De handelwijze van de Europese Commissie en andere Europese instellingen roept vele vragen op. Op papier ziet het er prachtig uit. Toegang tot de Europese markt moet de Oekraïense economie een broodnodige impuls geven. Door de EU gefinancierde energieprojecten moeten Oekraïne veiliger en onafhankelijker maken. In de praktijk blijken de aanzienlijke investeringen die de Europese Bank voor Wederopbouw en Ontwikkeling (EBRD) sinds 2006 heeft gedaan daar echter bitter weinig aan bij te dragen. Lees verder
Een nieuwe markt voor Urenco
| Het Associatieverdrag wordt gedreven door westerse handelsbelangen, betoogt Jan Schaake. En de Oekraïense keuze tussen Rusland of de EU als voornaamste handelspartner heeft al tot een gewapend conflict geleid. |  |
Het Associatieverdrag met Oekraïne, waar het referendum van 6 april over gaat, wordt vaak gepresenteerd als een handelsverdrag tussen de Europese Unie en Oekraïne. Of tussen de Europese Unie, haar 28 lidstaten en Oekraïne. Maar zelfs wie alleen de titel van het 323 pagina’s tellende verdrag leest, ziet dat het een “Associatieovereenkomst tussen de Europese Unie en de Europese Gemeenschap voor Atoomenergie en haar lidstaten, enerzijds, en Oekraïne, anderzijds” is. Wat doet Euratom er nu plotseling tussen? Lees verder