Deze pagina gaat over strijdcultuur

Nieuwe pagina over Strijdcultuur
Laka vervangt al haar html-pagina's. Dat betekent dat ook deze pagina niet meer bijgehouden wordt en zal verdwijnen. Er is al een geheel vernieuwde pagina over strijdcultuur van de (Nederlandse) beweging tegen kernenergie.
Hier ga je naar die nieuwe pagina

Cul'tuur
beschaving, civilisatie; latijn: colere = ´keren met een ploeg´, in cultuur brengen


Het begrip cultuur wordt in verschillende verwante betekenissen gebruikt:
- In brede zin wordt het gebruikt voor 'alles wat door de samenleving wordt voortgebracht'. 'Cultuur' wordt dan tegenover 'natuur' gesteld.
- In engere zin wordt het woord gebruikt voor kunstuitingen of voor kunst en wetenschap, inclusief literatuur, architectuur, en dergelijke.

Cultus
Uiteraard is het bovenstaande een bijzonder brede definitie. Het geheel aan gedragingen omvat de normen en waarden van de cultuur, haar taal en kunstuitingen, religie, politiek, economie en technologie. En eveneens het leefbaar maken van het landschap door het in cultuur te brengen.
bron: Wikipedia.nl

Strijd (protest, verzet) uit zich: het wil verklaren, uitleggen, oproepen, provoceren en mobiliseren. De strijd tegen kernenergie heeft veel, en veel verschillende, dergelijke uitingen opgeleverd. Daar gaat deze pagina over: de cultuur van de strijd. Het is een overzicht van wat er in die pakweg 40 jaar, waarin mensen protesteren tegen kernenergie, geproduceerd is.
Het is in geen geval een compleet overzicht, bij lange na niet, het is slechts een eerste poging de strijdcultuur van de anti-kernenergie beweging te inventariseren, documenteren, zichtbaar en toegankelijk te maken.
Het is een taak die Laka belangrijk vindt; ze ziet haar zelf ook als schatbewaarder van alles wat die strijd opgelevert heeft. Want: het is belangrijk je eigen geschiedenis te documenteren, te kennen en te onderzoeken. En er vervolgens van te leren


Op deze bladzijde een klein overzicht van de verschillende culturele anti-kernenergie uitingen.
Er zijn ook heel veel cultuur-uitingen waarin (de gevaren van) kernenergie aangestipt worden, maar die niet meteen te scharen zijn onder de kop strijdcultuur, want alhoewel bedoeld om te informeren, zijn ze niet bedoeld om te aktiveren en te mobiliseren. Over die (zeer interessante) rol van kernenergie in de populaire cultuur, zijn wel goede onderzoeken gedaan. (binnenkort meer hierover)
In het overzicht is ook Nederlandstalig materiaal uit België opgenomen.

Er is een aparte pagina over affiches uit de anti-kernenergie beweging

Hieronder vind je de volgende cultuur-uitingen:
- strijdliederen
- theater / toneel
-
buttons
- romans & strips
- films
- en verder nog ...


Zing kernenergie de wereld uit

Strijdliederen

Verreweg de meeste van strijdliederen tegen kernenergie bestaan alleen nog op papier: soms met bladmuziek(noten), soms alleen met de aanwijzing dat het gezongen dient te worden op de wijs van een toen bekend geacht lied, soms is ook dat niet aangegeven. Heel soms is er een opname bewaard gebleven op LP, single of cassette. Hieronder zie je er een aantal.

Alphabetisch overzicht
Een alphabetisch overzicht van ongeveer 90 antikernenergie-liedjes vind je op deze pagina. In dat schema zijn al een klein aantal teksten van liedjes beschikbaar (volg de links). In de toekomst willen we graag alle teksten, en nog veel meer strijdliederen beschikbaar maken; maar dat zal nog even duren.
Update januari 2016: Ondertussen hebben we ruim 170(!) liederen verzameld.

Een groot deel van die teksten hebben we al wel, zo zijn de twee delen van "Het Liedboek van de Strijd" natuurlijk heel belangrijk, maar ook andere, minder professionele bundeltjes, en natuurlijk pamfletten en stencils, ooit uitgedeeld op manifestaties en demonstraties.

Mocht je zelf ook nog anti-kernenergie liedjes hebben die er niet op staan, dan houden we ons zeer aanbevolen die te ontvangen


Verschenen op LP of single

In de loop der jaren, vooral zoals je zult zien in het begin van de jaren tachtig, toen de antikernenergie-beweging op haar hoogtepunt was, zijn er een aantal LP's (langspeelplaten, de huidige CD, voor de moderne mens) en singles (kleine cd's met paar nummers) uitgekomen. Hierondern een aantal voorbeelden uit Nederland en daarna uit het buitenland.

klik op het plaatje om een grotere afbeelding te zien.

achterkant LP-hoes voorkant LP-hoes


Proloog
"Kernenergie Nee Bedankt"
LP, 1981




achterkant hoes voorkant hoes


Nelleke Burg
"Het lied van de reaktorarbeider"
single, 1980




achterkant hoes voorkant hoes


Palace Flophouse
"Dodewaard"
single, 1980




achterkant hoes voorkant hoes


Drukwerk
"Geen atoom"
single, 1979




achterkant hoes voorkant hoes


The Div
"Splits het atoom"
EP "Open zee", 1985





voorkant hoes


De Maatjes
"Sluiten die centrale"
LP "Pak je fiets", 1981





voorkant hoes


Voorheen Turf
"Ome Arie ging uit vissen"
single, 1980





voorkant hoes


Ali B
"Dit gaat fout"
CD "Petje Af", 2006






LPs / CDs uit Duitsland


voorkant hoes

Diverse Artiesten
"Bauer Maas - Lieder gegen Atomenergie"
LP, 1977

Uitgebracht ter ondersteuning van het proces van Boer Maas tegen de bouw van Kalkar.
Op de LP ook 2 nummers van Kladderadatsch uit Nijmegen


voorkant hoes Kernbeisser
"Brokdorfer Kantate - PP Zahl"
LP, 1977

Deel van 'Brokdorfer Kantate' op muziek gezet. De dichter/schrijver Peter Paul Zahl schreef dit naar aanleiding van het overheidsgeweld en de hetze door politici en pers tegen de demonstraties bij het bouwbegin van de kerncentrale in Brokdorf (eind 1976).
De gehele tekst is ook uitgebracht op affiche


voorkant hoes

Diverse Artiesten
"Kalte Zeit"
LP, 1978

Kalte Zeit is niet echt een album tegen kernenergie (maar tegen 'duitse toestanden', de Deutsche Herbst), maar het onderwerp speelt in verschillende nummers een rol


voorkant hoes
Diverse Artiesten
"neue Lieder und Gedichte aus Dreyeckland"
LP, 1978

Dreyeckland is het gebied in het Zwits-, Frans-, Duits-grensgebied. In de jaren '70 lokatie voor de kerncentrales Kaiseraugst, Fessenheim en Wyhl. Twee van de drie zijn niet gebouwd door het sterke regionale verzet.


voorkant hoes

Diverse Artiesten
"atomanlagen in Lieder und Gedichte"
LP, 1977


Noord-duitse regionale artiesten in het verzet tegen Esenshamm en Brokdorf


voorkant hoes


Diverse Artiesten
"Wehrt euch!"
LP, 1978





hoes Castor


Diverse Artiesten
"ein Castor buntes"
CD, 2002

kaktusfunk is een lokale antikernenergie radio in Stuttgart



LPs / CDs uit andere landen


voorkant hoes
uit Denemarken:

Jomfru Ane Band
"Hva' ska' vaek..."
"Plutonium"

single




hoes
Uit de VS: het beroemde concert tegen kernenergie:

Diverse Artiesten
"No nukes"
concerten in Madison Square Garden, New York
dubbel LP, 1980
Opnieuw uitgebracht op CD (1997)



hoes Stop Bure
uit Frankijk:

Diverse Artiesten
"Stop Bure"
CD, 2004

Bure is de locatie voor de geplande ondergrondse opslag van hoog-radioactief afval


hoes 20 Ans Tchernobyl
uit Frankijk:

Diverse Artiesten
"20 Ans Tchernobyl"
CD, 2006





hoes Zwentendorf
uit Oostenrijk:

Diverse Artiesten
"Künstler gegen Zwentendorf"
LP, 1978





hoes Zwentendorf
uit Oostenrijk:

Diverse Artiesten
"Zwentendorf abgelehnt"
LP, 1978 (?)





hoes Rusland
uit Rusland:

Diverse Artiesten
"Musicians against nuclear power"
CD, 2002





hoes Chernobyl
Internationaal:

Diverse Artiesten
"CherNObyl. Endless tragedy"
CD, 1996





hoes Zweden
uit Zweden:

Diverse Artiesten
"Nej till Kärnkraft"
LP, jaar onbekend




naar boven


Kultureel Front, oktober 1981

Theater / toneel

Vooral in de jaren '70 was er veel politiek-theater en dus waren er ook programma's over (de strijd tegen) kernenergie. Het bekendste programma is natuurlijk "We zijn niet af te koelen" van Proloog, dat later uitgebracht werd op LP onder de titel "Kernenergie Nee bedankt". Maar er is veel meer. Vreemd genoeg is er niet veel over geschreven. Een van de weinige publicaties is nr. 21 van Kultureel Front (november 1981), dat geheel gewijd is aan de anti-kernwapen en anti-kernenergie cultuur.

We zijn bezig in die leemte te voorzien en doen onderzoek naar (anti-)kernenergie(-strijd) in theater, toneel en andere 'podiumkunsten' (vooral toen het podium verruild werd voor buurthuis, bedrijfskantine en stadsplein).

Een aantal van de Nederlandstalige programma's die (hoofdzakelijk) gaan over kernenergie en waar we het bestaan van weten (maar soms ook niet veel meer dan dat) zijn: Proloog



Proloog
"We zijn niet af te koelen"

1980


Dit programma wordt later uitgebreidt en hernoemd tot 'Kernenergie? Nee bedankt!"

Tobeelwerkgroep Proloog heeft nog een aantal programma's gemaakt over kernenergie. Ooit meer daarover, maar zolang een link naar de website over Proloog



Sater




Toneelgroep Sater
"Isotopen op zaterdag"


1980




gltwee




gltwee
"Onder hoogspanning"


1979




verder:
Nieuwe Komedie -Kernenergie dood t gewoon
Diskuss -Aanval op de Centrifuge
Diskuss -Radio Rijnmondshow
Tentakel -De kern van de zaak
en natuurlijk het straattheater van Bries 11

Mocht je over èèn van deze programma's informatie hebben, dan zouden we het zeer op prijs stellen dat te horen.

naar boven


Een kleine selectie Nederlandse buttons

De hoogtijdagen van de anti-kernenergiebeweging, de late jaren '70/vroege jaren '80, waren ook de hoogtij dagen van de buttons. Of er een verband is....?
Buttons zijn er heel veel gemaakt, en ook heel veel verschillende. Dat heeft voornamelijk te maken met de manier waarop ze gemaakt konden worden: per stuk en met de hand. Als je een afbeelding had (kleur hoefde niet, maar was natuurlijk wel mooier) was het redelijk simpel om naar het dichtstbijzijnde buurtcentrum of jongerencentrum te gaan, daar hadden ze wel een machine waarmee je die afbeelding op een button kon persen en even later had je 50 buttons. Die apparaten zijn vrijwel verdwenen, terwijl het juist nu, met de mogelijkheid tot kleurkopiën makkelijker zou zijn om veel (verschillende) en mooie buttons te maken. Het blijft een simpele, goedkope vorm van je boodschap uitdragen.
Daarom ook hebben we geen enkele illusie dat dit zelfs ook maar een klein deel is van wat al die jaren hebben opgelevert. Het probleem is echter ook dat omdat het zo'n gebruiksartikel is, ze niet snel bewaart blijven.
Buttons zie je nog wel op straat, maar alleen over muziek, geen politieke meer; de uitzondering bevestigd de regel.
Hieronder dus een hele kleine greep

klik op het plaatje om een grotere afbeelding te zien. (Even geduld: het kan een paar seconden duren voor het eerste plaatje geladen is!)

Kernenergie algemeen Geen kernenergie of kolen, neem een molen Vierkant tegen kernenergie Vierkant tegen kernenergie Zonne-energie, maak er meer werk van Weiger atoomstroom







Baas over eigen stopkontakt Kernramp Wanneer? Kernenergie Allicht niet Atoomenergie & atoomwapens? Nee Atoomenergie? Omdenondejunie!






Kerncentrales bedreigen de vrede Atoomvrije zone ondergraaf schuilkelders Een stralende toekomst Stop kernenergie






Wie atoomschuilkelders bouwt, speelt atoomstaat in de kaart Geen vrede met kernenergie thuis-bankier sla toe Kernenergie geen doden waard Atomkreft? Ne tanke (fries)






Stop de atoomindustrie atoomenergie? nee bedankt! Atoomenergie? nee bedankt! Atoomprëttol? driete (twents) Atoomenergie toen niet, nu niet, NOOIT!






Atoomenergie doodzeker Een atoomvrij Europa Zonne-energie? Ja graag! Kernenergie? Nee bedankt! energie






Euratom? Nee bedankt! Karavaan tegen kernenergie Kernenergie NOP nooit! Bankrovers tegen kernenergie Geen andere keus






Zonne energie Ja graag!







Afval Bemmel atoomvrij Atoomafval in zee? Nee! Geen atoomafval de zee in. Greenpeace Atoomafval kankerzooi! zonder tekst







een stralende toekomst thanks







Borssele Geen atoombunker in Zeeland Stop Borssele Borssele 2? Nee!








Dodewaard Ik stop Dodewaard per girokaart Dodewaard gaat dicht Dodewaard gaat dicht. Alle arrestanten vrij Dodewaard gaat dicht. Alle arrestanten vrij CS gas. Mogen we even overgeven







De andere kant discussieert niet over geweld... Dodewaard gaat dicht! Alle arrestanten vrij zonder tekst: bloed, na Dodewaard 1981 Dodewaard gaat dicht tentenkamp






Dodewaard gaat dicht de dood waart...







UCN Almelo Werkgroep Stop Kernenergie Almelo UCNee Geen vrede met kernenergie Stop Almelo-Gronau Geen vrede met kernenergie








KEMA Arnhem kema-afval needankjewel kema-afval kankerzooi








Kalkar, Mol en Doel Stop Kalkar Stop Kalkar demo 2-10 Doelbewust stoppen Kempische Klei Atoomvrij







naar boven


Romans

Dit deel gaat over boeken; fictie. Dus geen ingewikkelde technische verhandelingen over de gevaren van opwerking, maar spannende verhalen met als achtergrond, kader, kernenergie. We hebben een kort rijtje nederlandstalige boeken, maar zullen in de toekomst deze lijst (en de informatie over boeken en auteurs) uitbreiden. Ook hier geldt dat we ons aanbevolen houden voor meer titels en andere informatie.

Veel van de boeken die over kernenergie gaan, kun je niet direct tot de strijdcultuur rekenen. Maar vaak zijn ze wel bedoeld om te informeren, ongenoegen en bedenkingen van de auteur duidelijk te maken en de lezers na te laten denken. achterkant Els de Groen


Els de Groen
"de splijtzwam"

1982
Uitgeverij Westfriesland, Hoorn

Omslag: Fiel van der Veen


achterkant Gaston van Camp

Gaston van Camp
"Herrie in de kerncentrale"

1969
Uitgeverij Scriptoria, Antwerpen

Omslag: Stef van Stiphout


achterkant Roel van Duyn

Roel van Duyn
"Bloed"

1972
Uitgeverij Meulenhoff, Amsterdam

Omslag: Joost van de Woestijne



Verder nog uit het Nederlandse taalgebied:

Berthold 1200
Paul Koeck, 1979, Uitg. Manteau Antwerpen

"De ramp"
Theo Hoogstraaten, 1989, Uitg. Sjaloom


Hieronder drie in het Nederlands vertaalde romans, geschreven naar aanleiding van het ongeluk Tsjernobyl in 1986.

"De Wolk"
Gudrun Pausewang. 1987. Vertaald uit het Duits. In 2006 verfilmd en in première in Duitse bioscopen in april (20 jaar na Tsjernobyl)

"Besmet"
Jutta Heinrich. 1987. Vertaald uit het Duits.

"De derde Engel"
Julia Voznesenskaja. 1986. Vertaald uit het Russisch.

"De zin van het bestaan"
Andreas Maier. 2005. Vertaald uit het Duits


Natuurlijk is er nog veel meer, en deze lijst zal dan ook regelmatig aangevuld worden


Poëzie

Voorlopig hier alleen een gedicht (engels) van Shirley Hower, een vrouw uit de omgeving van Harrisburg dat ze schreef in 1981. Het werd in Nederland altijd voorgedragen door Jane Lee aan het einde van haar inleiding, toen ze in 1981, op uitnodiging van anti-kernenergie groepen een informatietoernee maakte door Nederland over de gevolgen van het ongeluk in Harrisburg in maart 1979.

almost two years have gone past
but the fears, they still last

a siren at night
brings terror and fright

when a child becomes ill
we wonder
if he's adversely
reacting to radioactivity

we are told to forget
our fictitious fears were unfolded
and yet

how can we believe the things we've been told
how many more lies will the future unfold



Strips

Hier ook slechts een kleine selectie. Binnenkort meer.
Asterix en de kerncentrale




"Asterix en de kerncentrale"

±1979

Meer over ontstaan en geschiedenis van Asterix en de kerncentrale hier



Kernenergie voor beginners


Croall & Sempler
"Kernenergie voor beginners"

1980
Uitgeverij Van Gennip/Kritak




naar boven


Films

In Nederland zijn in de loop der jaren heel veel films over kernenergie te zien geweest, maar niet zo veel gemaakt.
Hier een overzicht van een klein aantal films die wel geproduceerd zijn in het Nederlandse taalgebied. Ook hier: later meer (onder ander de Dodewaard films)!
Kernenergie geen dodenwaard



"Kernenergie geen doden waard"

1984
Cineclub Vrijheidfilms



Wat jongeren van kernenergie vinden


"Armoede van de toekomst:
Wat jongeren van kernenergie vinden"



1981
Solidariteitfilms


"Waar ligt de grens?"
De film gaat over de gevolgen van een ongeluk met opslag in zoutkoepels.
We weten dat er in september 1977 in Onstwedde opnames voor zijn gemaakt, maar het is ons niet bekend of de film ook ooit afgemaakt en in roulatie is geweest.

"Bloed"
Televisie film, naar het gelijknamige boek van Van Duyn. Uitgezonden in januari 1974 door de KRO. De Zangeres Zonder Naam zingt daarin het nummer: "De Schoonste Energie is Kernenergie"

naar boven


En verder...?

En verder nog veel meer (stickers, affiches, kaarten, spelen, etc),
maar dat komt later....