Mo-99 productie met Linac: Pallas verder in defensief

2014-Pallasreactor_voorkantWe hebben het al aangekondigd en er vaak overgeschreven, maar nu is het ook zover: in Canada is de eerste hoeveelheid molybdeen-99 (Mo-99) geproduceerd met een linac versneller. Dat Mo-99 vervalt geleidelijk in Technetium-99m. Dat Tc-99m is het belangrijkste radioactieve isotoop in de medische diagnostiek: 80% van alle diagnostische behandelingen met radioactieve isotopen gebeurt ermee. Tc-99m vervalt snel -binnen 3-4 uur- en de tussenstap Mo-99 is daarom handig omdat het een halfwaardetijd -de tijd waarin de helft van de stof vervalt in een andere stof- heeft van 66 uur en dienst doet als een generator (‘koe’) voor Tc-99.
Tot nu toe wordt Mo-99 hoofdzakelijk in vijf stokoude reactoren gemaakt, zoals de HFR in Petten. Hoofdzakelijk, maar wel steeds minder: ook in cyclotrons (een ronde versneller) wordt al steeds meer direct (dus zonder de tussenstap Mo-99) Tc-99m geproduceerd. Met een kleine aanpassing kunnen de nieuwere cyclotrons steeds grotere hoeveelheden Tc-99m produceren, maar daarnaast ook Mo-99. Dat kan dan, net als reactor-Mo-99, als generator worden gebruikt. De halfwaardetijd van 3-4 uur is overigens ook niet een onoverkomelijk probleem met een netwerk van decentrale productie dicht(er)bij de ziekenhuizen.
Bij zowel de linac als de cyclotron is het stabiele niet-radioactieve Molybdeen-100 de grondstof (target), bij een reactor is dat het radioactieve uranium-235.

Nu Mo-99 is geproduceerd met een linac (een lineaire versneller) is dat toch een flinke stap vooruit: het vergroot de productiehoeveelheden en de actieradius doordat het Mo-99 weer gebruikt kan worden als generator voor Tc-99m. Ook wordt algemeen aangenomen dat linacs nog veel goedkoper zijn dan cyclotrons. Daarnaast ontstaat er helemaal geen radioactief afval (bij cyclotrons ontstaat nog steeds ongewenste radioactieve isotopen – hoewel niet vergelijkbaar met productie in een reactor). Ook kan het in een linac niet omgezette Mo-100 volledig hergebruikt worden. In Canada denkt men met 2 of 3 dergelijke linacs de nationale behoefte te kunnen voldoen. Canada produceert nu nog 30-40% van de wereldbehoefte met de stokoude NRU reactor, maar in 2016 wordt die reactor na 60 jaar stilgelegd en moeten versnellers (cyclotrons en linacs) de productie overnemen.

Zelfs het voor kernenergie bepaald niet onvriendelijke World Nuclear Association noemt het een “milestone for the non-reactor production of medical isotopes”.

Enkele dagen geleden heeft in de VS een onderdeel van het ministerie van Energie (de National Nuclear Security Administration) US$8 miljoen ter beschikking gesteld voor 2 projecten die Tc-99m moeten gaan produceren zonder hoogverrijkt uranium. Bij een van die projecten (Northstar) gaat het voorlopig nog om productie met een reactor (met als target niet uranium, maar Mo-98), maar is het uitdrukkelijk de bedoeling dat er op de langere termijn overgestapt wordt op productie met linacs. Bij de andere (Shine) gaat om een subkritische linac maar is de target wel weer (laagverrijkt) uranium.

Tot nu toe produceert de VS nog helemaal geen Tc-99 en importeert alles, maar het wil binnen een aantal jaren zelfvoorzienend worden. Er zijn daarvoor veel initiatieven. Die productie zal –helaas- voor een deel ook met reactoren (of met uranium) gaan, maar het betekent wel een enorme verschuiving op de wereldmarkt.

Nu wordt de grondstof Mo-99 wereldwijd nog voornamelijk geproduceerd met 5 oude reactoren, waarvan de HFR in Petten er een is. Petten werkt ook nog steeds met hoogverrijkt (93,35%) uranium-targets, en hoewel afgesproken is dat dat in 2015 eindigt zal dat (veel) langer duren. Hoogverrijkt uranium is proliferatie-gevoelig omdat er kernwapens van gemaakt kunnen worden. Een belangrijk gedeelte van de kwestie rond Iran ging over de productie van hoogverrijkt uranium.

De HFR, zo is het plan, moet vervangen worden door de Pallasreactor. Om de HFR nog tot 2023 in bedrijf te houden (wanneer volgens de laatste planning de Pallas in bedrijf moet komen) heeft minister Kamp 72 miljoen geleend aan de exploitant NRG. Daarnaast is er door Rijk en provincie ook al 80 miljoen beschikbaar gesteld om de komst van Pallas mogelijk te maken.

Dit bericht werd geplaatst in Medische isotopen, Pallas-kernreactor en getagged met op door .
Heb je een opmerking of zie je een feitlijke onjuistheid? Laat het ons weten!

Over Stichting Laka

Het documentatie- en onderzoekscentrum kernenergie - Ketelhuisplein 43, Amsterdam - tel: 020-6168294 - mail: info@laka.org - Twitter: @LakaNieuws - FB: facebook.com/stg.laka - Linkedin: company:stichting-laka - ActivityPub: @lakanieuws@laka.org


Gerelateerde berichten:

 

  • 21 maart 2024: Shine zet in op kleinere isotopenfabriek in Veendam na staatssteun voor Pallas

    Shine wil zich in Veendam eerst gaan richten op de productie van Lutetium-177 en pas daarna op Molybdeen-99. Dat meldt het bedrijf aan het Dagblad van het Noorden naar aanleiding van het bericht dat het de vergunningprocedure heeft stilgelegd. Shine zou eerder éérst een productielijn bouwen voor molybdeen, waarmee medisch diagnostisch onderzoek wordt verricht, en […]


  • 20 september 2023: Pallas: VWS vindt na een jaar nog €320 miljoen op eigen begroting

    Eric Kuipers, de demissionaire minister van VWS, laat op Prinsjesdag in een brief aan de Kamer weten dat de ontbrekende €320 miljoen voor de geplande Pallasreactor alsnog is gevonden op de begroting van VWS. Nadat alle procedures zijn doorlopen zal er in Petten een nieuw bedrijf (B.V. NewCo) worden opgericht voor de bouw van de […]


  • 12 april 2023: Europese staatssteunklacht van SHINE over de Pallasreactor

    SHINE heeft een staatssteunklacht bij de Europese Commissie ingediend vanwege de 2 miljard aan steun voor de Pallas in Petten, aldus RTVNoord. Volgens SHINE is de steun van de Rijksoverheid onwettig: “het is oneerlijk, het verstoort de markt en het houdt innovatie tegen. De overheid stimuleert doorgaan met een oude techniek, terwijl er betere technieken […]


  • 16 mei 2022: TU Delft: Claims SHINE over Lutetium realistisch

    Het Ministerie van VWS bereidt een advies voor over hoe diagnoses en behandelingen met medische radio-isotopen betaalbaar en beschikbaar kunnen blijven voor Nederlandse ziekenhuizen. Ter voorbereiding van dat advies heeft VWS de TU Delft gevraagd de claim dat "op termijn de meest effectieve productiewijze van het nuclide Lutetium op basis van SHINE-technologie zal zijn” te […]


  • 24 februari 2022: Belangrijke proef voor concurrent Pallas reactor slaagt

    SMART, de door ASML’s Lighthhouse bedachte technologie om met EUV medische isotopen te produceren, is een flinke stap dichterbij gekomen. Het gaat om een geslaagde proef in Duitsland waarbij een door een intense elektronenbundel bestraald molybdeen target 115 uur koel kon worden gehouden. SMART is een innovatief project om zonder kernreactor Molybdeen-99 voor medische diagnostiek […]


  • 3 februari 2022: HFR kapot; VWS organiseert ronde tafel over Pallas

    Terwijl minister Kuipers meldt dat uitgevallen Hoge Flux Reactor (HFR) in ieder geval tot 20 februari buiten bedrijf blijft, organiseert zijn ministerie (VWS) volgende week stakeholdersbijeenkomsten over een mogelijke staatsdeelname aan de Pallas-kernreactor. De oude Pettense kernreactor is twee weken geleden niet opgestart nadat er koelwater de kelder in lekte. Internationale vakmedia melden dat de […]