Op de door de regering vastgestelde lijst van projecten die geld van het nieuwe Europese investeringsfonds zouden kunnen krijgen staat ook 200 miljoen voor de nieuwe Pallas-reactor in Petten. Dit is ondanks de belofte van de regering dat er geen publiek geld zal gaan naar de nieuwe reactor. Onderzoekers pleiten ervoor om andere productiemethoden voor medische isotopen serieus een kans te geven.
Aan het parlement is door de ene regering na de andere toegezegd dat de nieuwe reactor in Petten volledig privaat gefinancierd gaat worden: “geen publiek geld” en “het is aan de markt”. Vervolgens werd, na afbreken van de aanbesteding in 2010, door Rijk en provincie samen 80 miljoen beschikbaar gesteld om “de kans te vergroten dat de reactor er ook daadwerkelijk komt”, zoals in de goedkeuring van de Europese Commissie voor de staatssteun staat. Recentelijk heeft de regering nog weer 82 miljoen ter beschikking gesteld om de huidige reactor nog 10 jaar in bedrijf te houden tot Pallas in bedrijf moet komen.

Nu staat op de projectenlijst van de Nederlandse regering voor besteding van de Europese miljarden om de economie te stimuleren 200 miljoen voor Pallas. “Dit is opnieuw een aanwijzing dat het niet lukt met private financiering”, aldus Dirk Bannink van het in Amsterdam gevestigde documentatie en onderzoekscentrum over kernenergie, Laka. “En in plaats van daar de conclusie uit te trekken dat het anders moet, blijft er geïnvesteerd worden in een achterhaalde technologie en een achterhaald project.”

Pallas wordt volgens overheid en exploitant voornamelijk gebouwd voor de productie van medische isotopen. Volgens Laka kunnen die ook zonder een reactor geproduceerd worden en is de markt ondertussen zo aan het veranderen dat het (geheime) business plan voor Pallas achterhaald is.

De belangrijkste reden die door de regering genoemd wordt voor de moeilijke financiering van de nieuwe kernreactor is de historisch veel te lage prijs voor medische isotopen. De productie van medische isotopen is eigenlijk een bijproduct van kernreactoren en met veel te lage prijzen zijn de andere productiemethodes in de tweede helft van de vorige eeuw uit de markt verdreven.
Maar die productiemethoden maken ondanks alles een come-back. Canada, nu nog wereldwijd de grootste producent stapt in enkele jaren helemaal over naar een productie zonder reactoren maar met versnellers. Steeds meer landen kiezen voor dergelijke regionale productie.

“De belofte dat er geen publiek geld naar Pallas gaat dreigt, als we niet opletten, een loze belofte te worden”, aldus Henk van der Keur, onderzoeker bij Laka en gespecialiseerd in medische isotopenproductie. “En dan nog is de leveringszekerheid niet gegarandeerd. Investeren in versnellers voor de productie van medische isotopen is de enig juiste weg”.
Laka pleit voor een “level-playing field”: investeer in (onderzoek naar) de productie van medische isotopen anders dan met een reactor. “Deze Europese bijdrage van 200 miljoen is nog lang niet besloten en we zullen ons best doen om het ook niet zover te laten komen.”