Pensioenfonds PGGM overweegt een belang te nemen in Pallas, de nieuwe kernreactor in Petten. Dit meldt de Telegraaf, PGGM reageert niet inhoudelijk. Het fonds belegt onder meer de pensioenen van verplegend personeel (Pensioenfonds Zorg en Welzijn) en het Huisartsenpensioenfonds. De Stichting Voorbereiding Pallasreactor zegt dat ze gesprekken voeren met mogelijke investeerders en later dit jaar “informatie te kunnen geven over de vervolgfinanciering.” Bouw van Pallas moet privaat gefinancierd worden. Om welk bedrag het gaat is onbekend, maar 'iets' tussen de 500 en 800 miljoen euro is de schatting. Er zijn veel twijfels aan de noodzaak voor de nieuwe reactor door de ontwikkeling van nieuwe technologie die medische isotopen schoner en sneller produceren.

Het artikel in de Telegraaf waarin PGGM genoemd wordt als investeerder, vermeldt niet aan welk bedrag PGGM denkt. Het is wel de eerste concrete naam die valt, al zijn pensioenfondsen wel eerder genoemd als mogelijke investeerders.

Hoewel de business case van Pallas geheim is, is de belangrijkste isotoop daarin technetium-99. Voor veruit de meeste behandelingen (circa 70%) met radiodiagnostiek wordt deze isotoop gebruikt. Maar nu al wordt deze isotoop in versnellers geproduceerd, decentraal en zonder langlevend hoog-radioactief afval. En ook het door het Nederlandse ASML ontwikkelde Lighthouse zal deze isotoop goedkoper en schoner kunnen produceren. En bovendien voordat Pallas in bedrijf komt.

In februari 2018 berichtte Laka dat een groot gedeelte van de markt voor medische isotopen is weggevallen wanneer de Pallas-reactor in 2025 in gebruik komt. Uit door Pallas zelf geleverde cijfers blijkt zelfs dat tot 98,8% van de nucleair geneeskundige interventies zal worden gedaan zónder medische isotopen uit een kernreactor. De minister bevestigde dat later, maar stelde dat Pallas een breed scala aan isotopen zal produceren.

Een sluitende business case gebaseerd op de 1,2% medische isotopen die binnen afzienbare tijd (nog) niet op een andere manier dan in een reactor kunnen worden geproduceerd, bestaat niet. In door Laka ontdekte documenten van de kabinetsformatie (mei 2017), blijkt dat ambtenaren verwachten dat er extra subsidie naar bouw en exploitatie van de nieuwe reactor zou moeten, om “de investeringsbereidheid van de private sector in deze fase te stimuleren”.

Eerder dit jaar sprak de CEO van ASML zich in niet mis te verstane bewoording uit tegen het beleid om vast te houden aan de Pallas-kernreactor. Volgens Peter Wennink dupeert de Nederlandse overheid de belastingbetaler door Lighthouse, de in 2016 tot Nationaal Icoon uitgeroepen uitvinding van ASML, links te laten liggen. Hij spreekt over een ‘onvoorstelbare lobby’ van de kernindustrie: “We liepen tegen een muur op”.

Als Nederland belang hecht aan het betaalbaar houden van alle medische radio-isotopen is het van belang om op korte termijn alternatieven te onderzoeken voor de productie van de isotopen waar nu nog een kernreactor voor nodig is. Mogelijkheden zijn:

• Onderzoek en ontwikkeling naar vergelijkbare therapeutische toepassingen die werken met isotopen die met behulp van deeltjesversnellers kunnen worden geproduceerd;
• Alternatieve productiemethode voor isotopen onderzoeken - Naar verwachting kunnen volgende generaties versnellers veel meer verschillende isotopen produceren dan de huidige;
• internationale samenwerking met bestaande kernreactoren. Door de relatief lange halfwaardetijden (vaak enkele weken) van veel therapeutische isotopen is transport vaak weinig problematisch.

En daarom: Geen pensioengeld voor achterhaalde en vervuilende technologie, maar schone productie van medische isotopen !