Op 5 augustus 2014 werd de reactor van Doel 4 automatisch stilgelegd nadat iemand de kraan van een olieleiding had opengedraaid. Er was niet direct een nucleair veiligheidsrisico, maar de schade werd geschat op 100 miljoen euro. Het blijkt niet de enige sabotage daad te zijn geweest in de kernreactor. Nu zeven jaar later, is het onderzoek gesloten: daders zijn niet gevonden hoewel het zich allemaal afspeelde in het beveiligde deel. Na al die jaren onderzoek heeft de onderzoeksrechter niemand formeel in verdenking gesteld. Dat bevestigt het federaal parket aan De Tijd.
Het Belgische dagblad De Tijd, meldt vandaag dat het gerechtelijk onderzoek naar de sabotage in de vierde reactor van kerncentrale Doel is afgerond. Op 5 augustus 2014 werd de reactor van Doel 4 automatisch stilgelegd. Er was een storing aan de stoomturbine in het niet-nucleaire gedeelte van de kerncentrale. Al gauw na het incident bleek sabotage in het spel te zijn. Iemand had de kraan van een evacuatieleiding opengezet. Die kraan dient om bij een brand de smeerolie snel af te leiden naar een noodreservoir. Door ze open te draaien, ontstond een gebrek aan smeerolie. Die olie, zo'n 65.000 liter, is nodig om de 50 meter lange as in de turbine gesmeerd te houden. De schade liep op tot meer dan 100 miljoen euro. Er moest een hangslot verwijderd worden om de oliehendel te kunnen draaien. Iemand bleek ook siliconen gespoten te hebben in het slot van een deur van het laboratorium op de kelderverdieping om die makkelijk te kunnen openduwen. Mogelijk deden de dader of daders dat om sneller te kunnen wegvluchten.
Tijdens het onderzoek kwam ook aan het licht dat al de maand voordien, op 10 en 31 juli 2014, opmerkelijke manipulaties waren gebeurd in het niet-nucleaire gedeelte van de kerncentrale. Zo waren op 10 juli al twee pompen stilgevallen. Die pompen zijn er voor om het tot water afgekoelde stoom weer terug te leveren. Daarmee was er vooral een economisch verlies en was er geen veiligheidsrisico. Op 31 juli viel diezelfde pomp weer stil. Het was duidelijk geen technisch defect: iemand had de noodknop ingedrukt.
De onderzoekers gaan er van uit dat de dader legaal in de ‘technische perimeter’ was, en dat het dus om een ‘inside job’ gaat: een werknemer van Engie of van een onderaannemer. Het was echter niet meteen duidelijk of de dader alleen handelde of er meerdere daders waren. En kwam de opdracht van iemand buiten het bedrijf? Een toezichthouder zou op die vijfde augustus wel een onbekende man hebben gezien. Dat leverde een robotfoto op van een blanke man in donkere kledij en een bril, mogelijk een veiligheidsbril. De politie focuste naar aanleiding van badge-gegevens het onderzoek op 56 mensen. Op de kraan stonden echter te veel vingerafdrukken om conclusies te kunnen trekken en veel mensen weigerden ook een test met een leugendetector.
Omdat het mogelijk om een terroristisch misdrijf ging werd de zaak al snel overgedragen door het parket Oost-Vlaanderen aan een onderzoeksrechter gespecialiseerd in terrorisme. Dat gerechtelijk onderzoek is nu dus gesloten zonder dat de onderzoeksrechter iemand formeel in verdenking gesteld. Wel zijn er “bepaalde bezwaren gerezen lastens bepaalde personen”, aldus het parket op vragen van de Belgische krant de Tijd. Het federaal parket moet nu nagaan of die voldoende ernstig zijn om hen alsnog te vervolgen. Maar die kans lijkt niet groot.
Het gerechtelijk onderzoek werd ernstig gehinderd omdat de beveiligingsmaatregelen in de kerncentrale destijds tekortschoten. Zo moesten er na het incident extra bewakingscamera’s geplaatst worden om bij een volgende voorval wél de dader te kunnen filmen. Ook het badgesysteem om toegang te krijgen tot de centrale werd verbeterd. En ook het zogeheten ‘vierogen’-principe werd uitgebreid, zodat werknemers van de kerncentrale bepaalde zones alleen nog binnen kunnen als ze vergezeld zijn door een of meer collega’s.
Doel 4 wordt in 2025 gesloten, als laatste van de zeven Belgische kerncentrales.