Vandaag is het 14 jaar geleden dat in Japan na een tsunami duizenden slachtoffers vielen. De tsunami veroorzaakte in de kerncentrale bij Fukushima ook meerdere meltdowns. Hoewel de meeste vrijgekomen radioactiviteit de oceaan in spoelde, werd ook een groot gebied radioactief besmet en moesten 150.000 mensen worden geëvacueerd. Pas nadat de Japanse regering het toelaatbare stralingsniveau met een factor twintig verhoogde mocht het merendeel weer terugkeren.
Laka publiceert vandaag een boodschap van de Japanse activiste Ruiko Muto over de situatie in Fukushima. Om schadevergoeding te krijgen en verantwoordelijkheid voor de kernramp vast te stellen is zij betrokken bij procedures tegen TEPCO, de exploitant van de kerncentrale, en tegen de Japanse Staat.

Meiro Koizumi, ‘Home’, 2015. Photo: Kenji Morita; courtesy the artist and Don’t Follow the Wind

Een boodschap van een inwoner van Fukushima

Het jaar 2025 begon met een steeds onzekerdere wereldwijde situatie. Allereerst wil ik alle mensen over de hele wereld die blijven strijden voor een uitfasering van kernenergie van harte bedanken. Afgelopen zomer was ik in de gelegenheid om de zogenaamde 'moeilijke terugkeer'-zone te bezoeken, d.w.z. het gebied waar mensen niet mogen wonen vanwege de hoge niveaus van radioactiviteit. Het ziekenhuis, waar meer dan 50 patiënten omkwamen tijdens de evacuatie vanwege de extreme omstandigheden, is nu bedekt met vegetatie. In een bejaardentehuis was alles overhoop gehaald: voorwerpen, dossiers, medicijnen en luiers, terwijl de menu's voor 11 maart nog op het schoolbord stonden geschreven.

We realiseerden ons dat de bewoners in allerijl geëvacueerd moesten worden. In andere basisscholen was alles achtergelaten: schooltassen, schilderspullen, woordenboeken op hun houten lessenaars, omgevallen fietsen met hun helmen... Geen geluid: alleen het gezang van de krekels omhulde dit bevroren tafereel. Voor het nucleaire ongeluk was hier nog menselijk leven, maar nu is er niemand meer. Sommige plaatsen worden nog steeds op deze manier veroordeeld. Zelfs in gebieden waar de evacuatiebevelen zijn opgeheven, keren maar weinig bewoners terug.

Degenen die hun huizen moesten verlaten, werden vervolgens gedwongen om ze te ontmantelen vanwege de radioactiviteit. Ik zag oude gebouwen en ontmantelde poorten, misschien daterend uit de Edo-periode, die historisch erfgoed waardig waren. Vlakbij, in een klein stedelijk gebied dat de regering heeft ontsmet om de evacuatiebevelen op te heffen, zijn “wederopbouwwoningen” gebouwd voor gezinnen met kinderen.

Huishoudens uit andere departementen, aangetrokken door overheidssubsidies, zijn hier komen wonen. Volgens een nieuwe bewoner is het niveau van radioactiviteit in zijn huis 0,3 microSievert per uur, 5 tot 10 keer hoger dan voor het ongeluk. Aan de overkant van de straat markeert een hek het gebied waar niemand mag wonen. Het is niet bepaald een gezonde omgeving om in te leven en kinderen groot te brengen.

Onlangs heeft de Japanse regering haar 7e Basisenergieplan opgesteld, waarin ze het principe om het aandeel van kernenergie te verminderen heeft losgelaten. In tegenstelling tot de jaren na de ramp wil zij nu kernenergie nieuw leven inblazen. Dat is een onbegrijpelijk domme keuze. Enerzijds zorgt de beschadigde centrale nog steeds voor veel problemen, ook nu nog. En ten tweede heeft de zware aardbeving die het schiereiland Noto in januari 2024 trof, duidelijk gemaakt hoe ontoereikend of zelfs onbestaand de noodvoorzieningen voor evacuatie zijn in het geval van een nucleair ongeval na een zware aardbeving in meer afgelegen gebieden.

Met betrekking tot de rechtszaken die door veel slachtoffers waren aangespannen om schadevergoeding te krijgen en de verantwoordelijkheid van de staat en de exploitant TEPCO voor het ongeluk vast te stellen, deed het Hooggerechtshof in 2022 een uitspraak waarin de staat werd vrijgesproken van zijn verantwoordelijkheid. Een journalist bracht vervolgens echter het bestaan aan het licht van collusie tussen rechters van het Hooggerechtshof en de exploitant TEPCO. De Japanse justitie is dus partijdig. Wat betreft de andere rechtszaken van slachtoffers van Fukushima die nog lopen, aangezien de rechters verwijzen naar jurisprudentie van het Hooggerechtshof, zal de uitkomst waarschijnlijk ongunstig zijn voor de slachtoffers.

TEPCO kondigde afgelopen november aan dat het 0,7 gram brokstukken (afgekoelde gesmolten brandstof) had kunnen bergen. Maar deze operatie bracht de onmenselijke omstandigheden aan het licht waarin de arbeiders moesten werken, in een omgeving met een extreem hoog niveau van radioactiviteit. De nalatigheid van TEPCO bij het organiseren van het werk kwam bij deze gelegenheid aan het licht, omdat het een belangrijke fase in het bergen van dit puin volledig delegeerde aan een onderaannemer, zonder ook maar het geringste toezicht uit te oefenen. Nu weet iedereen dat het einde van de ontmanteling, gepland voor 2051, onhaalbaar is. Maar TEPCO is niet van plan om terug te komen op haar tijdschema. Het zal echter bepaalde operaties moeten uitstellen tot het niveau van radioactiviteit voldoende daalt.

TEPCO en de Japanse regering begonnen in augustus 2023 met het lozen van radioactief water uit Fukushima Daiichi in zee, ondanks protesten van het publiek. Vandaag overwegen ze serieus om de besmette grond van Fukushima te verspreiden door deze opnieuw op te nemen in niet-besmette grond. En we zijn getuige van de inzet van officiële propaganda, vooral gericht op de jongere generatie, van de mythe van de onschadelijkheid van radioactiviteit, die probeert argumenten aan te dragen die worden gepresenteerd als “wetenschappelijk correct”. In werkelijkheid zijn dit de argumenten die door de regering en de nucleaire lobby's worden gepromoot.

Langs de kust van Fukushima, dat ontdaan is van zijn inwoners, zijn onderzoekscentra en kantoren voor geavanceerde technologiebedrijven gebouwd, gefinancierd door het enorme wederopbouwbudget. Wordt er bij deze projecten, onder het mom van “wederopbouw”, rekening gehouden met de werkelijke behoeften van de slachtoffers? Niets is minder zeker.

Een nucleair ongeluk verwoest niet alleen het leven van mensen en hun thuisland, maar treedt ook hun mensenrechten met voeten. Gezien de schrijnende realiteit van Fukushima 14 jaar na het ongeluk, vind ik het moeilijk om mezelf in de toekomst te projecteren.

En toch komt de lente elk jaar weer. Ondanks de onzekere tijden waarin we leven, zullen we er altijd naar streven om met een heldere blik naar de waarheid te blijven zoeken, terwijl we onszelf voeden met de schoonheid van de wereld. Vrienden, laten we samen blijven vechten voor een betere wereld zonder kernenergie.

Ruiko MUTO
Web: http://yosomononet.blog.fc2.com
Email: yosomononet@gmail.com

Naschrift: Op 5 maart bevestigde het Japanse hooggerechtshof vrijspraak van het management van TEPCO