Na de uitgebreide kernenergie-kamerbrief van afgelopen vrijdag, stuurde het kabinet gisteren nóg een brief. Wat blijkt: In december heet het kabinet besloten te stoppen met de Borssele Benchmark. Die benchmark was het slot op de deur dat kerncentrale Borssele, inmiddels 52 jaar oud, tenminste tot de 25% veiligste westerse kerncentrales blijft behoren. Aan de vooravond van een mogelijke 20-jarige levensduurverlenging is die harde eis nu geschrapt.
De Kamerbrief van vorige week besteedde 18 pagina's aan de miljardengok van de VVD voor nieuwe kerncentrales, en benoemde en passant dat het wetsvoorstel voor de levensduurverlenging van Borssele naar de Raad van State zal worden gestuurd. Daarmee zou je verwachten dat de regering al haar nieuws wel had gemeld, maar nee: Maandagmiddag kwam er nóg een brief, deze ging over het schrappen van de Borssele Benchmark-voorwaarde.
Met de eerste levensduurverlenging is in 2006 vastgelegd dat EPZ, de exploitant van de kerncentrale, verplicht is er voor te zorgen dat Borssele tot de vijfentwintig procent meest veilige Westerse kerncentrales blijft behoren. Om deze norm te handhaven is sinds 2006 drie keer een benchmark gepubliceerd, waar in ieder geval de ingestelde benchmarkcommissie concludeerde dat Borssele aan de norm had voldaan. De derde benchmark was in 2024. En dat was dus ook de laatste.
Het kabinet schrijft de benchmark af te schaffen omdat deze volgens hen door onafhankelijk toezicht van de ANVS en internationale audits overbodig is geworden. Dat is raar, want ook vóór 2006 werden er internationale audits uitgevoerd, en werd toezicht uitgeoefend door de kernfysische dienst. De benchmark wordt nu alsnog gebracht als vooral een politieke afspraak, bedoeld om publieke zorgen over veiligheid te temperen bij de eerste levensduurverlenging.
De benchmarks waren weliswaar niet wettelijk bindend, maar het alternatief – internationale audits – zijn dat evenmin. En met het afschaffen is er geen duidelijke norm meer voor “bovenwettelijke” veiligheid. En dat terwijl landen om ons heen hun oude kerncentrales sluiten. Daarmee wordt het voor kerncentrale Borssele steeds moeilijker om bij de top 25% te eindigen. En misschien is dat ook wel een belangrijke reden om er maar mee te stoppen. Terwijl PVV'er Jansen ook schrijft dat de benchmarkcommissie aangaf dat de 25%-norm mogelijk een motiverende werking had op het personeel van EPZ om de veiligheid te verbeteren...
De benchmark was een zichtbaar, publiek instrument. De door het kabinet geschetste alternatieven zijn technisch, intern of internationaal en haast allemaal minder toegankelijk voor burgers of Kamerleden. En zeg nou zelf, hoe hadden we anders kunnen concluderen dat kerncentrale Doel moest sluiten?