Na jarenlange aarzeling heeft de Britse regering vorige week bekend gemaakt haar plutoniumvoorraad af te schrijven en klaar te maken voor eindberging, Het Verenigd Koninkrijk bezit 140 ton plutonium, grotendeels afkomstig van de opwerking van verbruikte splijtstof. Men heeft lang gespeeld met de gedachte dit plutonium te verwerken tot MOX-kernreactor-brandstof, maar deze route is onzeker, en opslag en beveiliging zijn erg kostbaar. Daarom heeft de Britse regering nu besloten het plutonium om te zetten in een stabiele chemische vorm, geschikt voor eindberging.  To put the material beyond reach.

350 kilo van het Britse plutonium is afkomstig uit kerncentrale Dodewaard. In het Britse Sellafield werd verbruikte splijtstof uit Dodewaard opgewerkt. Het resulterende hoog radioactieve opwerkingsafval kwam direct terug voor opslag bij de COVRA maar het plutonium bleef achter in Cumbria. In 2013 is overeengekomen het eigenaarschap van het Dodewaard-plutonium ook formeel over te dragen aan het VK. Nu wordt ook dit 'Nederlandse' plutonium als kernafval aangemerkt.

Met het besluit van het Verenigd Koninkrijk om plutonium als kernafval te gaan behandelen moeten vragen gesteld worden bij het jarenlange opwerken van verbruikte splijtstof in het Verenigd Koninkrijk. Opwerken is een gevaarlijk en vervuilend industrieel proces, maar hiertoe werd overgegaan omdat de belofte was dat het opgewerkte plutonium opnieuw in een kernreactor zou worden gebruikt. Tegelijkertijd wordt na opwerken de beveiliging van proliferatie-gevoelig plutonium ingewikkelder, omdat eenmaal opgewerkt, het eenvoudiger is het plutonium te gebruiken voor kernwapens. Daarmee is het nu een ingewikkelde opgave geworden om het opgewerkte plutonium alsnog in zo'n toestand brengen dat het de komende millennia géén proliferatie-gevaar oplevert.

Tegelijkertijd is het contrast tussen de Britse en de Franse aanpak ook opmerkelijk. Waar Engeland dus de handdoek in de ring gooit, gaat Frankrijk gewoon door op het opwerkingspad. Terwijl dit zeker niet vanzelfsprekend is. Contractueel wordt Borssele-plutonium na opwerking toegevoegd aan de Franse lopende voorraad, maar over behalve dat de Franse opwerkingsfabriek in La Hague verouderd is, weet Frankrijk zich geen raad met het verwerken van verbruikte plutoniumhoudende MOX-splijtstof. In La Hague zitten de opslagbassins ondertussen dan ook tjokvol. Maar Kerncentrale Borssele gaat ondertussen wel gewoon door met het afvoeren van verbruikte splijtstof naar Frankrijk, en het afwerken van MOX. Zal de wal het schip dan doen keren?