Na veel vertraging heeft de Stichting Voorbereiding Pallasreactor opnieuw het bedrijf bekend gemaakt die de aanbesteding voor Pallas gewonnen heeft. Het is het Argentijnse bedrijf INVAP geworden, dat voornamelijk gekozen is, zo lijkt het, omdat ze in Australië de OPAL-reactor hebben gebouwd.
Met de gegunde aanbesteding is het nog lang niet zeker dat Pallas ook werkelijk gebouwd gaat worden. Dat hangt namelijk af van een sluitende business case en van het vinden van private financiers. Het is ook niet de eerste keer dat INVAP de aanbesteding wint voor Pallas: ook in 2009 was dat het geval. Die aanbesteding werd vrijwel op de dag af acht jaar geleden afgebroken bij gebrek aan financiering. Dat was de reden dat Provincie en Rijk in 2012 samen 80 miljoen ter beschikking stelden voor Fase 1: aanbesteding, ontwerp, ontwikkeling van de business case en vinden van financiers. (Zie kader)
“De contractwaarde van het project”, aldus het persbericht van Pallas “bedraagt maximaal 40 miljoen euro voor de huidige voorbereidingsfase, tot enkele honderden miljoenen euro’s voor de daaropvolgende fasen.” Die ‘enkele honderden miljoenen’ is meer dan een half miljard voor de bouw. Pallas levert bij het persbericht over het belang van Pallas voor medische isotopen een foto van een medische ingreep waarbij, blijkt later, helemaal geen medische isotopen gebruikt worden. Merkwaardig en onhandig.
De aanbesteding van Pallas komt enkele dagen nadat ASML bekend maakte samen met het Belgische IRE het Nationale Icoon Lighthouse verder te ontwikkelen. Lighthouse is één van de innovatieve manieren om medische isotopen te produceren zonder een kernreactor. Het gaat dan vooral (in eerste instantie) om de productie van Molybdeen99/Technetium 99, precies het isotoop waarop de business case van Pallas gebaseerd is. Lighthouse verwacht in 2020 met de productie te starten. Dan moet -volgens de huidige planning- de bouw van Pallas nog beginnen
Bestemmingsplan en mer-procedure
Binnen enkele dagen zal de Gemeente Schagen ook de milieueffectrapportage (m.e.r.) publiceren. Het doel van de "Plan-m.e.r." is “om al in de planfase het milieubelang en landschappelijke belangen volwaardig af te wegen ten behoeve van de ruimtelijke besluitvorming.” Dit honderden bladzijden tellende document werd in oktober ingediend door de Pallas organisatie. Er is ook inspraak mogelijk. Op 5 februari is er een openbare bijeenkomst in het gemeentehuis van Schagen waarop het Plan MER gepresenteerd wordt, en Pallas en de toezichthouder ANVS de plannen presenteren.
In februari 2003 verscheen het rapport 'Medische isotopen en de Hoge Flux Reactor in Petten' van een werkgroep bestaande uit verschillende ministeries, de Inspectie Gezondheidszorg en de Vereniging Nucleaire Geneeskunde. Het rapport adviseerde om een nieuwe onderzoeksreactor te bouwen die over 10 jaar (dus 2013) in bedrijf zou moeten komen, want de "restlevensduur" van de HFR was in 2002 berekend op 12 jaar. Vanaf het begin wordt het een commerciële onderneming genoemd: de financiering en exploitatie moet privaat zijn, geen overheidssteun, geen subsidies.
Bij de aanbesteding in 2009 kiest NRG de economisch meest voordelige inschrijving, die van de Argentijnse reactorbouwer INVAP. Maar begin 2010 blijkt dat het contract niet kan worden toegekend, omdat NRG de financiering niet rond krijgt. In 2012 besluiten Rijk en provincie Noord-Holland samen 80 miljoen in het project te stoppen voor fase 1: ontwerp, vergunning en het zoeken van financiering voor bouw en exploitatie.
Het Rijk heeft ondertussen ook nog 80 miljoen gestopt in het opknappen van de HFR zodat die in bedrijf kan blijven tot Pallas gerealiseerd is. Ook wordt er minimaal 100 miljoen gestopt in het ‘oplossen’ van het historisch afval, omdat private financiers voor Pallas niet te vinden zouden zijn voordat dat is opgelost.
Volgens de laatste planning (uit een stuk van de provincie voor de vergadering van 20 februari) begint de aanvraag voor de Kernenergiewetvergunning, pas in 2020 en verwachten ze die in 2021 te krijgen en moet vervolgens de reactor opgeleverd worden in 2025.
Maar dat is duidelijk nog lang geen gelopen race. Het vinden van private financiers verloopt zo traag en problematisch dat een extra bijdrage van publiek geld (subsidie dus) van 60-100 miljoen waarschijnlijk wordt geacht, getuige een intern document van ministerie van EZ in december. Tekenend is dat in de gesprekken met Pallas niet langer, naast de provincie, alleen het ministerie van EZ (nu EZK) aan tafel zit, maar ook Volksgezondheid.
In de aankondiging door Pallas wordt de reactor ook cruciaal genoemd voor "nucleair technologisch onderzoek”. Maar voor die onderzoeksfunctie moet er wel minstens 35 miljoen euro (extra) subsidie komen, want private financiers zijn er niet voor kernenergieonderzoek.