Eén van de belangrijkste redenen dat NRG van haar historisch radioactief afval af wil, is dat het afval-dossier investeerders voor een door NRG gewenste nieuwe kernreactor afschrikt. Tegelijkertijd is er geen juridisch houdbare grond voor de claim van NRG dat de verantwoordelijkheid van het kernafval in Petten niet bij ECN/NRG maar bij de overheid berust. Het adagium 'de vervuiler betaalt' geldt onverkort voor kernafval. Dat betekent dat het Pettense kernafval alleen met hele hoge kosten voor NRG door andere partijen kan worden overgenomen. De kans is groot dat die kosten uiteindelijk voor de belastingbetaler zijn. Dit concludeert Strategy& in een rapport dat in opdracht van het Ministerie van Economische Zaken is opgesteld, waarover Nieuwsuur dinsdagavond bericht en waar Laka inzage in heeft gehad. Woensdag 10 mei vergadert de Tweede Kamer over de voortgang van de afvoer van het historisch radioactief afval in Petten.

Het ministerie van Economische Zaken vroeg Strategy& om een onderzoek naar hoe NRG enerzijds en het historische radioactief afval anderzijds te ontvlechten. Het eindrapport van Strategy& is gelekt naar actualiteitenrubriek Nieuwsuur, dat de stukken voorlegde aan Laka.

Update juli 2017: De definitieve versie van het onderzoek van Strategy& is vrijgegeven door de regering.

Bijvangst
Het rapport van Strategy& is eigenlijk bijvangst bij het herziene Plan van Aanpak van NRG's  Radioactive Waste Management Program. NRG moest dit plan voor 1 maart indienen bij de ANVS en Laka had hier een Wob-verzoek naar gedaan. Gisteren kreeg Laka per expresse de stukken, waaruit alle cruciale bedragen en data waren weggelakt. Nieuwsuur had echter de ongelakte versies van zowel het Plan van Aanpak als het rapport van Strategy& bemachtigd. In de stukken van Nieuwsuur die Laka heeft gezien staan wèl alle bedragen en ramingen. De precieze cijfers en planning van NRG bevestigen wat we al een tijd vermoedden; de afvoer van het historisch afval is wéér duurder, en de planning is nog steeds erg onzeker. Het einde van deze soap lijkt nog niet in zicht.

2022 onwaarschijnlijk
Uit het nieuwe Plan van Aanpak van NRG blijkt dat het onwaarschijnlijk is dat het historisch radioactief afval zoals afgesproken in 2022 uit Petten is verdwenen; er wordt rekening mee gehouden dat het scheiden en afvoeren tot 2027 kan duren. 2022 was in december 2015 voor de ANVS nog het worst case scenario. Ook is de nieuwe kostenraming veel hoger: €187 miljoen. Daarbij wordt er nu voor het eerst gesproken over de verwachte ontmantelingskosten van  installaties op het terrein van ECN/NRG. Die worden op €71 miljoen geschat.

Historisch afval schrikt investeerders in nieuwe kernreactor af
Strategy& gaat uitvoerig in op de vraag van wie het radioactief afval precies is. NRG vindt namelijk dat veel van het historisch radioactief afval afkomstig is van onderzoek wat in opdracht van de overheid is verricht. Daarom lobbyt NRG er al een tijd voor dat de verantwoordelijkheid voor dit afval wordt overgenomen door Economische Zaken. Strategy& noemt het standpunt van NRG "premature not substantiated by facts": According to legal experts ownership resides with ECN, not the State - ECN/NRG have provided their opinion, however, with no further legal substantiation.

Ook wordt duidelijk waarom NRG onder haar kernafval-verplichtingen uit probeert te komen: Het doormodderen met het historisch afval houdt een groot financieel risico in. Dit schrikt mogelijke investeerders in de de vurig gewenste nieuwe Pallas kernreactor af. NRG heeft de laatste tijd al moeite om de business-case voor die nieuwe kernreactor rond te krijgen. Daarbij kan men het dossier van het historisch afval dus missen als kiespijn.

Ongesorteerd laten liggen is geen optie
Strategy& heeft verschillende scenario's voor het afsplitsen van NRG's radioactief afval dossier op een rijtje gezet - de optie om het historisch afval nog honderd jaar ongesorteerd in de kelders van Petten te laten liggen vinden de consultants gelukkig onrealistisch. Ze onderzoeken wel de mogelijkheid dat het afval wordt overgedragen aan de Zeeuwse kernafvalorganisatie COVRA. Een andere optie is om een geheel nieuwe "kernafval-autoriteit" te beginnen die verantwoordelijk zou worden voor al het Nederlandse kernafval. Zo'n oplossing zou betekenen dat het hele Nederlands radioactief afval beleid op de schop gaat, opdat NRG een nieuwe kernreactor kan bouwen. De meest realistische oplossing lijkt Strategy& vooralsnog dat NRG eindverantwoordelijk voor haar eigen afval blijft en, in nauwere samenwerking met de COVRA, de verwerking van het historisch afval blijft doen.

Wat gaat COVRA doen met NRG's Beryllium?
Niet alleen het historisch afval van NRG kent nare verassingen. Eén dossier waar vooralsnog niemand een oplossing voor heeft is dat van het bestraald Beryllium. Beryllium wordt in Petten rondom de reactorkern van de Hoge Flux Reactor gebruikt om neutronen te reflecteren. NRG meldt in de door de ANVS gevraagde aanvulling op haar plan van Aanpak over de afvoer van dit Beryllium:

Een punt waarbij NRG (maar ook COVRA) nadrukkelijk de hulp van de overheid inroept, is het onderwerp dat voor een aantal afvalstromen (WSD's) de COVRA tegen het punt aanloopt dat zij weliswaar deze WSD kan ontvangen, maar voor deze specifieke WSD geen oplossing kent in de zin van eindberging. In de visie van NRG zou COVRA in deze met name te noemen WSD's, een ontheffing moeten krijgen voor de verplichting deze WSD's aan te nemen tegen "finale kwijting" waarbij tevens NRG zal worden gevrijwaard. (bron)

NRG stelt dat, omdat Beryllium in het jaar 2130 niet naar eindberging kan, het bedrijf er niet voor verantwoordelijk voor moet worden gehouden.

Het is voor niemand een verrassing dat het opruimen van radioactief afval ingewikkeld en duur is. Dat NRG verlost wil worden van haar radioactief afval is begrijpelijk maar niet reëel. De enige reden dat NRG op dit moment geld verdient met haar bestralingsactiviteiten, is omdat er in Petten sinds de jaren zestig kernenergieonderzoek is gedaan. Zonder dat onderzoek had NRG nooit bestaan. De kosten voor het verwerken en afvoeren van het radioactief afval zal NRG dan ook moeten doorberekenen aan haar klanten. Net als voor elk ander afval geldt voor kernafval: De vervuiler betaalt.

Woensdag 10 mei, om 13:00, debatteert de Tweede Kamer over de voortgang van de afvoer van het historisch radioactief afval in Petten. 24 mei besluit de ANVS of het nieuwe Plan van Aanpak van NRG wordt goedgekeurd.