Stichting Laka

Publication Laka-library:
Maatschappelijke organisaties, publieke opinie en milieu

Author	M.Nas, SCP
Date	April 1997
Classification	1.01.2.10/40 (ANTI-NUCLEAR MOVEMENT - NATIONAL / BACKGROUND)
Front

1 MAATSCHAPPEUJKE ORGANISATIES, PUBUEKE OPINIE EN MILIEU

1.1 Inleiding

In de vorige publicatie van het SCP-project Publieke opinie en milieu (Becker et al.
1996) is uitvoerig ingegaan op de meningen van het Nederlandse publiek over het
milieu en op de vraag of er een sterk sociaal draagvlak bestond voor milieubeleid. 
Dit sociale draagvlak werd matig sterk genoemd. Daarnaast kan men een 
institutioneel draagvlak voor overheidsbeleid onderscheiden dat heterogeen van 
karakter is. Tot dit draagvlak worden delen van de overheid, politieke partijen, 
belangenorganisaties en sociale bewegingen, zoals de milieubeweging gerekend.

Deze studie richt zich op maatschappelijke organisaties die direct of indirect 
betrokken zijn bij de milieuproblematiek. Het sociale en het institutionele 
draagvlak functioneren niet onafhankelijk van elkaar: er bestaat een voortdurende 
wisselwerking tussen beide. Aan de ene kant zijn de verschillende organisaties 
uitingen van voorkeuren en eisen die in de publieke opinie leven. Ze vervullen, met 
andere woorden, een rol als intermediair tussen overheid en burgers. Aan de andere 
kant is het voor organisaties noodzakelijk om de publieke opinie te mobiliseren als 
zij hun eigen doeleinden willen verwezenlijken. Naast intermediair zijn ze dus ook 
mobilisator. De algemene vraag in dit onderzoek luidt: welke rol vervullen 
maatschappelijke organisaties in de publieke en politieke opinievorming over de 
milieuproblematiek en het milieubeleid?

Deze vraagstelling heeft grote raakvlakken met het debat over wat ook wel de civil
society of het maatschappelijk middenveld wordt genoemd. De discussie handelt 
over de effecten die dergelijke organisaties hebben op de maatschappij en de 
politiek. De veranderende relatie tussen burgers en overheid, maar ook ideeën over 
de 'verantwoordelijke samenleving' (zelfregulering) en 'de overheid op afstand' 
komen daarbij aan bod.
De term civil society verwijst naar maatschappelijke verbanden die geen onderdeel
uitmaken van de staat en die buiten de individuele (en economische) sfeer staan 
(zie voor een uitgebreide discussie over het begrip Dekker 1994). Hoewel 
milieuorganisaties gespecialiseerd zijn op het gebied van het milieu, mag verwacht 
worden dat ook andere maatschappelijke organisaties een rol spelen in de 
meningsvorming over dit onderwerp. De laatste jaren wordt namelijk steeds vaker 
gestreefd naar een samengaan van economie en milieu. Dit betekent onder meer dat 
verschillende groeperingen die (economische) belangen behartigen steeds vaker 
geconfronteerd worden met de gevolgen van milieumaatregelen voor hun achterban. 
Bovendien richten milieuorganisaties zich in toenemende mate direct op deze 
maatschappelijke groeperingen. Om druk uit te oefenen op besluitvorming kunnen 
deze groeperingen niet alleen de eigen achterban mobiliseren, maar ook proberen 
de publieke opinie te beïnvloeden. In deze zin zijn zij medebepalend voor de ruimte 
die de milieuorganisaties krijgen om hun doeleinden te verwezenlijken.

This publication is only available at Laka on paper, not as pdf.
You can borrow the publication or request a copy. When we're available, this is possible for a small fee.