Vrijdagmiddag gaat kerncentrale Borssele voor een week of vier uit voor de jaarlijkse onderhoudstop waarbij ook een deel van de brandstof vernieuwd wordt. Vorig jaar was er door Corona een 'beperkte' onderhoudstop, want de splijtstofwissel gaat altijd gepaard met een paar honderd extra externe medewerkers op het terrein. Welk onderhoud er vorig jaar doorgeschoven is is niet bekend, maar deze stop (verwacht wordt dat de kerncentrale op 18 juni weer in bedrijf komt) is wel flink langer dan die van vorig jaar. Die brandstofelementen voor Borssele worden overigens geproduceerd in een fabriek in Lingen die voor een flink deel in Russische handen lijkt te gaan komen. (meer…)

Nadat we vorige week meldden dat een ongewone gebeurtenis bij NRG een jaar later ‘onzichtbaar’ op de website van de toezichthouder ANVS was vermeld, was het de afgelopen dagen weer raak met een oude melding over een ‘ongewone gebeurtenis’ bij Urenco. Op 21 juli vorig jaar meldde de uraniumverrijkingsfabriek namelijk aan de ANVS dat drie dagen eerder, op 17 juli 2020, “vloeistof met uranium met een verrijkingsgraad net boven de toegestane waarde naar een tankwagen is verpompt.“ De concentratie en verrijking van het uranium in de vloeistof was door een medewerker verkeerd geregistreerd maar werd later ook niet herkend door de controle: de “procedurele controle op de foutieve registratie was door URENCO verkeerd uitgevoerd.” Uit de melding op de site van de ANVS is overigens niet geheel duidelijk of het gaat om uranium met een te hoge verrijkingsgraad voor die specifieke vrachtwagen, of algemeen “vloeistof met een verrijkingsgraad boven de toegestane waarde”. Maar we nemen maar aan dat eerste, want dat laatste zou echt wel een serieuze overtreding zijn! Maar nogmaals, dat meldingen-systeem moet echt beter, want op deze manier heeft het weinig zin.

Het KNMI heeft een bericht gepubliceerd over bosbranden in de buurt van Tsjernobyl en het gevaar dat daardoor radioactieve deeltjes in de atmosfeer komen. Klimaatverandering, en dan met name de combinatie van de lokaal hogere temperatuur met zware buien leidt er toe dat rond de rampreactor vaker droogte voor gaat komen. Vorig jaar vond in de regio de tot dan grootste natuurbrand met een oppervlakte van bijna 900 km² plaats. Radioactieve deeltjes worden door branden opnieuw de atmosfeer ingebracht en door de wind verspreid. In Nederland heeft het RIVM tussen 16-23 april 2020 een zeer kleine hoeveelheid radioactief cesium-137 gemeten die mogelijk van de brand afkomstig was. 26 april was het 35 jaar geleden dat in reactornummer 4 in Tsjernobyl de grootste nucleaire ramp tot nu toe plaatsvond. Vorige week werd bekend dat in de kelderruimtes onder de ruïne kernreacties plaatsvinden die mogelijk kunnen leiden tot een ongecontroleerde kettingreacties. (meer…)

De trage meldingen op de website van de ANVS over ‘ongewone gebeurtenissen’ hebben een dieptepunt bereikt. Afgelopen week is een melding toegevoegd van een radiologisch incident bij NRG in Petten van meer dan een jaar geleden. Ook al gaat het om een relatief klein incident - in dit geval een overschrijding van de toegestane hoeveelheid radioactief afval in een tank - kan het toch niet zijn dat het dertien maanden duurt voor dat het op de website van de toezichthouder gemeld wordt. En ook niet als 'nieuwste melding', maar ergens tussenin, op datum van ongewone gebeurtenis, zodat niemand het opvalt. Desondanks komt dat keer op keer voor: we hebben er al vaak over geklaagd. Neem transparantie serieus! Waarom moet dat zo lang duren? (meer…)

Wetenschappers onderzoeken of ze in moeten grijpen, en hoe, nu ze in Tsjernobyl steeds meer kernreacties waarnemen. “Het is als sintels in een barbecue, het blijft smeulen.” In de kelders van de in 1986 ontplofte kernreactor bevindt zich nog 170 ton bestraald uranium, wat als een soort radioactieve lava in de ruimtes onder de kernreactor was gestold. Wetenschappers schatten dat ze nog nog enkele jaren hebben om te beoordelen of de kernreacties vanzelf gaan verdwijnen of dat het nodig is om in te grijpen om een oncontroleerbare kernreactie te voorkomen. Dit is ook van groot belang voor de kernreactor in Fukushima, waar ook veel splijtstof is gesmolten. Hoewel een explosieve kernreactie mogelijk beperkt zou blijven, zouden wel delen van de sarcofaag kunnen instorten. (meer…)

Een Duits vrachtschip met aan boord verrijkt uranium afkomstig van Urenco, heeft in de Sri Lankaanse haven Hambantota onrust veroorzaakt. Het schip, de BBC Naples, was vanuit Rotterdam op weg naar China en moest vanwege technische problemen onverwacht de haven aan de Sri Lankaanse zuidkust aandoen. Men verzweeg daarbij echter de radioactieve lading. Sri Lanka heeft zelf geen kernenergieprogramma. Nadat de havenautoriteiten constateerden dat er verrijkt uranium aan boord was, werd het schip naar een ander deel van de haven gesleept, en moest het zo snel mogelijk weer vertrekken. Newssite Newsfirst meldt dat het schip afgelopen nacht inderdaad de Sri Lankaanse wateren weer heeft verlaten. Vanwege overtreding van de lokale kernenergiewet overweegt de lokale overheid juridische stappen tegen de vervoersmaatschappij. Het verrijkte uranium, geladen in Rotterdam, is zo goed als zeker afkomstig van de Urenco-verrijkingsfabriek in Gronau. Het transport van Rotterdam naar China staat namelijk vermeld in  een vergunning die de ANVS op 15 december heeft gepubliceerd. De Autoriteit Nucleaire Veiligheid en Stralingsbescherming (ANVS) kon dit desgevraagd niet direct bevestigen.

Vrijdag presenteerde het Rijk samen met de provincie Zeeland een voorstel hoe drinkwaterbedrijf Evides af te splitsen van PZEM. PZEM bezit naast aandelen Evides namelijk ook 70% van kerncentrale Borssele en lijdt daar al jaren verlies op. PZEM kan dat verlies dekken met dividend van Evides maar daardoor krijgen Zeeuwse regionale overheden, op hun beurt aandeelhouders van PZEM, nooit het miljoenen-dividend van Evides overgemaakt. Het voorstel is nu dat er een nieuwe Zeeuwse BV wordt opgericht, "GBE Aqua", die bij de bank € 367 miljoen euro leent om daarmee de Evides aandelen van PZEM te kopen. De aandeelhouders van GBE Aqua krijgen dan maximaal €7 miljoen dividend per jaar. Met de rest van de opbrengsten van Evides en PZEM lost GBE de banklening voor Evides af.
Deze constructie staat of valt met de ontwikkeling van de elektriciteitsprijs. Als die niet stijgt, kan PZEM geen dividend aan GBE uitkeren, lost GBE Aqua de lening niet af en houdt Zeeland het nakijken. In dat scenario is het sluiten van de kerncentrale in 2023 gewoonweg goedkoper.
Met het voorstel, wat vergezeld gaat van een gift van €10 miljoen aan Zeeland, is het steunpakket aan Zeeland afgerond. Het Rijk past er dus maar mooi voor Zeeland van de kerncentrale te verlossen. (meer…)

Zomer 2017 diende Laka, samen met mensen met zonnepanelen op hun dak, een Europese staatssteunklacht in. Opwekkers van duurzame stroom betalen namelijk voor hun afval, terwijl kerncentrale-exploitant EPZ in Borssele bij het opwekken van kernenergie door de COVRA (een staatsbedrijf) van kosten van kernafval is afgeschermd. En dat is (verboden) staatssteun. Na geduldig graven bleek dat de Europese Commissie na Laka's klacht ook echt een onderzoek naar de financiering van kernafvalbeheerder COVRA was gestart. De voorzitter van de ANVS schrijft begin 2019 aan staatssecretaris Van Veldhoven dat Laka's klacht "juridische en financiële implicaties [kan] hebben voor [Kerncentrale Borssele, Urenco, NRG Petten, ...] in die zin dat in het uiterste geval Nederland kan worden gelast om er voor te zorgen dat het door de leveranciers te weinig betaalde alsnog van deze bedrijven zal worden gevorderd, zelfs tot tien jaar terug.".
Onze verbazing was vervolgens weer groot toen we vorige week hoorden dat de Europese Commissie, na drie jaar onderzoek, en zonder enige toelichting, september vorig jaar het staatssteunonderzoek heeft gestaakt. (meer…)

Vrijdag post van de Rechtbank Amsterdam. Naar aanleiding van het beroep van Laka vindt de Rechtbank Amsterdam dat kernafvalbeheerder COVRA "niet een onder verantwoordelijkheid van een bestuursorgaan werkzame instelling, dienst of bedrijf is als bedoeld in artikel 3 van de Wob en het Verdrag van Aarhus". Daarom kan er, volgens de rechter, geen Wob-verzoek worden gedaan naar de onderzoeksplannen voor eindberging.
Laka heeft zes weken om in beroep te gaan bij de Raad van State. Kernafval blijft duizenden jaren gevaarlijk. Een donatie doe je hier.