Stiekem meer geld van Bruins voor de Pallasreactor

Vorig jaar heeft het kabinet opnieuw een financiële injectie gegeven aan de Pallasreactor. Het bedrag (hoeveel is onduidelijk) was weggestopt in de post ‘Overig beleidsmatig’ in de begroting van minister Bruins van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. Het ‘overbruggingskrediet’ werd noodzakelijk omdat de reactor grote vertraging heeft opgelopen, private financiering uitblijft en het kabinet toch blijft vasthouden aan een nieuwe Pettense kernreactor. De provincie Noord-Holland verlangt ondertussen dat de lening wordt terugbetaald.

Pallas heeft in 2012 leningen gekregen ter waarde van 80 miljoen euro. Die leningen, staatssteun, moesten worden getoetst aan de Europese staatssteunregels. In 2013 gaf de Europese Commissie toestemming. Het tijdschema voor de reactor in die goedkeuring blijkt nu veel te optimistisch; de bouw had in 2017 al moeten beginnen - terwijl er nu nog niet eens een vergunning is. Die vertraging levert nu problemen op. Het geld was verstrekt onder voorwaarde dat Pallas “het uitbetaalde bedrag inclusief de bijgeschreven rente in zijn geheel af [lost] binnen zes maanden nadat de stichting financiering voor de bouw van een hoge flux reactor heeft aangetrokken, doch uiterlijk op 1 januari 2019“. Eind 2018 besloot het Kabinet op verzoek van Pallas dat Pallas later mag aflossen: pas op 1 juli 2020. Maar er zijn nog steeds geen private financiers, dus gaat 1 juli ook niet lukken. Daarom was kennelijk in juli vorig jaar een overbruggingskrediet nodig. Dit keer niet meer van de provincie Noord Holland, want die steekt er geen cent meer in.

Het overbruggingskrediet had opnieuw moeten worden getoetst aan staatssteunregels, maar dat lijkt niet te zijn gebeurd. Wat wel duidelijk is, dat onder de radar moest blijven dat het kabinet opnieuw geld in Pallas steekt. Naar nu blijkt, heeft minister Bruins dit als volgt aan de Kamer gemeld:

Ik ben bereid Pallas te ondersteunen en de ruimte te geven om de onderhandelingen met de private investeerders voort te zetten.

in de begroting van VWS (september 2019) staat vervolgens het overbruggingskrediet weggestopt onder de post ‘Overig beleidsmatig’, met als omschrijving: “het saldo van verschillende kleine beleidsmatige mutaties, waaronder de overbruggingsfinanciering (in de vorm van een lening) in 2019 voor het Pallas-initiatief, dat beoogt een nieuwe reactor voor medische isotopen te realiseren.”. In de Najaarsnota wordt het krediet geschaard onder het 'Kwaliteit en veiligheid', onder 'Overig', waar, na vragen van de commissie voor Volksgezondheid, Welzijn en Sport, de minister het als volgt toelicht:

De verdubbeling van het budget Overig op artikel 2.1 Kwaliteit en Veiligheid is het saldo van verschillende beleidsmatige mutaties: de uitvoering van het programma Topzorg en het Citrienfonds, het ontwikkelen van zorgstandaarden en richtlijnen in het kader van de bestuurlijke afspraken paramedische zorg, de stichting Pallas voor het behoud van leveringszekerheid van medische radio-isotopen en de uitvoeringskosten die samenhangen met de uitvoering van diverse subsidieregelingen door de Dienst Uitvoering Subsidies Interdepartementaal.

Het totaal bedrag van die post in de najaarsbegroting is 33,7 miljoen; hoeveel van dat bedrag voor Pallas is, is niet duidelijk. Het is in ieder geval niet de afbetaling van de hele lening aan de provincie Noord Holland - dat is 40 miljoen plus rente. En dan nog moet er een besluit worden genomen dat Pallas de rijkslening niet hoeft terug te betalen op 1 juli 2020. In ieder geval dus opnieuw steun van de staat aan Pallas.

Het lijkt er op alsof potentiële investeerders tegen Bruins zeggen dat ze nog meer tijd nodig hebben voordat ze kunnen beslissen. Bijvoorbeeld tot dat de ANVS de (nog niet eens aangevraagde) Kernenergiewetvergunning heeft verleend. Maar dat kan nog wel even duren. Iets met het risico aan de staat laten en de winst privatiseren...