Omdat gas en kernenergie er nu ook onder vallen is de Europese lijst voor duurzame activiteiten, de taxonomie, bepaald nietszeggend geworden. Macron’s lobby voor kernenergie slaat als een boemerang terug op de hele taxonomie. Duitsland, Spanje, Oostenrijk en Luxemburg hebben al aangekondigd niet akkoord te gaan met gas en kernenergie in de taxonomie. Nederland heeft ook gelobbyd voor de toevoeging van kernenergie, maar alleen voldoet Nederland helemaal niet aan de criteria die de Europese Commissie nu heeft gepubliceerd. Dat heeft voornamelijk te maken met het Nederlandse uitstelbeleid ten aanzien van de eindberging voor kernafval.

Letterlijk vijf voor twaalf op oudejaarsavond publiceerde Von der Leyen de langverwachte beslissing over gas en kernenergie in de taxonomie. De EU Taxonomie maakt duidelijk welke activiteiten wel of niet duurzaam mogen heten en daarmee in aanmerking komen voor goedkope private financiering. Feitelijk is er nog geen beslissing maar een ‘draft’; een voorstel waar nog over beslist moet worden. Kernenergie en gas vallen vooralsnog onder de taxonomie, besluit de EC, als transitiebrandstof met als argument het ouderwetse ‘baseload’ argument: Finally, by providing a stable baseload energy supply, nuclear energy facilitates the deployment of intermittent renewable sources and does not hamper their development.” Een vreemde stelling want kernenergie hindert zo ongeveer per definitie de ontwikkeling van hernieuwbare energie, doordat het veel duurder is en een euro maar één keer kan worden uitgegeven.

Er zijn in het nu gepubliceerde voorstel een aantal voorwaarden waar kernenergie aan moet voldoen; ook rond kernafval. De meeste daarvan zijn al Europees beleid, maar één punt lijkt wat gedetailleerder:
f) [has] a plan with detailed steps to have in operation, by 2050, a disposal facility for high-level radioactive waste.

Dat is voor Nederland wel een probleem want er is hier geen eindberging voor kernafval. Het beleid is ook om dat niet te hebben tot het jaar 2130. Ook al staat er in het nieuwe regeerakkoord: “Ook zorgen we voor veilige, permanente opslag van kernafval”, dat lijken maar loze woorden. Het staande beleid, al decennia, is om pas in 2100 te gaan praten over een kernafval-eindberging. Laka vraagt ook al jaren bezig dat schema te versnellen, maar in de politiek is er geen enkele bereidheid daartoe. We zien niet in dat dat nu opeens verandert.

Dus hoe moet dat nu?
Behalve dat er politiek gezien geen belang is bij het creëren van onrust, per slot van rekening is het uitstelbeleid een antwoord op onrust door de plannen voor opslag in zoutkoepels in het Noorden, is er nog een ander probleem:
Stel dat Nederland in 2050 een eindberging wil hebben, het eindbergingsfonds, het 'waarborgfonds eindberging', is dan volslagen ontoereikend. Dat is namelijk gebaseerd op groei (door beleggingen en rente) tot 2130. Dat betekent dat de afvalproducenten, de voornaamste zijn Borssele exploitant EPZ en uraniumverrijker Urenco, veel meer moeten betalen voor hun eindberging dan ze nu doen. Ook iets waar Laka al jaren voor pleit, maar waar politiek en industrie uiteraard niets voor voelen. Moet de belastingbetaler maar bijspringen? Nee natuurlijk. Juist de EC, en Nederland, onderschrijven het uitgangspunt van  ‘de vervuiler betaalt’. Dus dat is nog niet zo eenvoudig.

Dus, nogmaals, hoe moet dat dan?
Het is toch wat, nu de VVD zo ijverig heeft gelobbied voor kernenergie in de taxonomie, waarna Nederland vervolgens gewoon niet aan de voorwaarden voor goedkoop privaat geld voldoet... We hadden het al gezegd: kernenergie is helemaal niet duurzaam!