Publication Laka-library:
Energiemarkten op de weegschaal

AuthorAlgemene Energie Raad
6-04-0-30-14.pdf
DateApril 2003
Classification 6.04.0.30/14 (INTERNATIONAL ORGANISATIONS - LIBERALISATION)
Front

From the publication:

SAMENVATTING
Energiemarkten op de weegschaal
Signaleringsadvies van de Energieraad over de liberalisering van de Europese
Elektriciteitsmarkt




1      MARKTWERKING ENERGIE:
 REDENEN VOOR BEZINNING

De marktwerking in wat vroeger nutsectoren heette staat de laatste tijd
volop ter discussie. Dat geldt ook voor de energiemarkt, waar de spelers
zich voorbereiden op verdere liberalisering en op termijn mogelijk ook
verdergaande privatisering. Een aantal trends tekent zich af. De vraag is
hoe deze zich verhouden tot de oorspronkelijke redenen en doelstellingen
voor liberalisering van de energiemarkt. Zullen zich vormen van
marktwerking ontwikkelen zoals die bij het begin van de operatie voor
ogen stonden? Is het mogelijk in die nieuwe situatie de publieke belangen
voldoende te borgen?
Hoewel het nog te vroeg is om eenduidige conclusies te trekken, wil de
Energieraad via dit signaleringsadvies bijdragen aan de discussie over
marktwerking in de energiesector. Het advies spitst zich toe op de
elektriciteitsmarkt .

De Raad signaleert op basis van een uitvoerige analyse dat onder de
huidige condities er een reëel te achten risico is dat de oorspronkelijke
bedoelingen achter marktwerking in de energiesector niet of maar zeer ten
dele zullen worden gerealiseerd. De kostprijs van stroom afkomstig van
bestaande elektriciteitscentrales, vooral de nucleaire en kolengestookte
centrales, heeft grote invloed op de concurrentiepositie van
energiebedrijven en op de im- en exportpositie van landen.
Vooralsnog zijn de marktprijzen voor de verbruikers in veel landen
gedaald. Hierdoor oordeelt men dan ook positief over de korte termijn
effecten van de marktwerking. Het type markt dat in Europa naar
verwachting zal ontstaan is echter een betrekkelijk statische
oligopolistische markt waarop een klein aantal zeer grote spelers actief zal
zijn. Deze zullen elk in een regio een dominante positie innemen, dan wel
zullen ze gezamenlijk in een regio een oligopolie vormen. Dit betekent
weinig effectieve concurrentie op de Europese markt, en bijgevolg weinig
prikkels om te komen tot innovatie en permanente kostenverlaging
(‘betaalbaarheid’ is een van de centrale doelstellingen van het energiebeleid).
Debet hieraan zijn vooral de kenmerkende eigenschappen van het product
elektriciteit.

Het type markt dat zal ontstaan is van invloed op de publieke belangen
voorzieningszekerheid (doelstelling ‘betrouwbaar) en duurzaamheid
(doelstelling ‘schoon’), en op de mogelijkheid deze publieke belangen te
borgen. Ook hier ziet de Energieraad risico’s.
Deze risico’s zijn volgens de Energieraad reden tot kritische bezinning.
Daarom wil de Raad in de komende maanden een discussie voeren over de
analyse in dit signaleringsadvies: delen de bij de energievoorziening
betrokken actoren de zienswijze en de zorgen van de Raad? Op basis van
deze discussie wil de Raad in het najaar        aandacht besteden aan de
oplossingen van de hier geschetste problematiek.