Publicatie Laka-bibliotheek:
Energiemarkten op de weegschaal
Auteur | Algemene Energie Raad |
6-04-0-30-14.pdf | |
Datum | april 2003 |
Classificatie | 6.04.0.30/14 (SAMENWERKINGSVERBANDEN - LIBERALISERING) |
Voorkant |
Uit de publicatie:
SAMENVATTING Energiemarkten op de weegschaal Signaleringsadvies van de Energieraad over de liberalisering van de Europese Elektriciteitsmarkt 1 MARKTWERKING ENERGIE: REDENEN VOOR BEZINNING De marktwerking in wat vroeger nutsectoren heette staat de laatste tijd volop ter discussie. Dat geldt ook voor de energiemarkt, waar de spelers zich voorbereiden op verdere liberalisering en op termijn mogelijk ook verdergaande privatisering. Een aantal trends tekent zich af. De vraag is hoe deze zich verhouden tot de oorspronkelijke redenen en doelstellingen voor liberalisering van de energiemarkt. Zullen zich vormen van marktwerking ontwikkelen zoals die bij het begin van de operatie voor ogen stonden? Is het mogelijk in die nieuwe situatie de publieke belangen voldoende te borgen? Hoewel het nog te vroeg is om eenduidige conclusies te trekken, wil de Energieraad via dit signaleringsadvies bijdragen aan de discussie over marktwerking in de energiesector. Het advies spitst zich toe op de elektriciteitsmarkt . De Raad signaleert op basis van een uitvoerige analyse dat onder de huidige condities er een reëel te achten risico is dat de oorspronkelijke bedoelingen achter marktwerking in de energiesector niet of maar zeer ten dele zullen worden gerealiseerd. De kostprijs van stroom afkomstig van bestaande elektriciteitscentrales, vooral de nucleaire en kolengestookte centrales, heeft grote invloed op de concurrentiepositie van energiebedrijven en op de im- en exportpositie van landen. Vooralsnog zijn de marktprijzen voor de verbruikers in veel landen gedaald. Hierdoor oordeelt men dan ook positief over de korte termijn effecten van de marktwerking. Het type markt dat in Europa naar verwachting zal ontstaan is echter een betrekkelijk statische oligopolistische markt waarop een klein aantal zeer grote spelers actief zal zijn. Deze zullen elk in een regio een dominante positie innemen, dan wel zullen ze gezamenlijk in een regio een oligopolie vormen. Dit betekent weinig effectieve concurrentie op de Europese markt, en bijgevolg weinig prikkels om te komen tot innovatie en permanente kostenverlaging (‘betaalbaarheid’ is een van de centrale doelstellingen van het energiebeleid). Debet hieraan zijn vooral de kenmerkende eigenschappen van het product elektriciteit. Het type markt dat zal ontstaan is van invloed op de publieke belangen voorzieningszekerheid (doelstelling ‘betrouwbaar) en duurzaamheid (doelstelling ‘schoon’), en op de mogelijkheid deze publieke belangen te borgen. Ook hier ziet de Energieraad risico’s. Deze risico’s zijn volgens de Energieraad reden tot kritische bezinning. Daarom wil de Raad in de komende maanden een discussie voeren over de analyse in dit signaleringsadvies: delen de bij de energievoorziening betrokken actoren de zienswijze en de zorgen van de Raad? Op basis van deze discussie wil de Raad in het najaar aandacht besteden aan de oplossingen van de hier geschetste problematiek.