De Verenigde Staten hebben een probleem met hun kernwapens. Er zijn namelijk geen Amerikaanse bedrijven meer die uranium verrijken. En omdat uranium van buitenlands firma's niet mag worden gebruikt voor militaire toepassingen, raakt de VS haar uraniumvoorraad voor kernwapens en vliegdekschepen op. Daarom worden er plannen gemaakt voor het opzetten van een nieuwe Amerikaanse uranium-verrijkingsindustrie. Een andere, goedkopere optie ligt echter ook op tafel: het kopen van Urenco. Daarmee zouden de VS Urenco's ultra-centrifugecapaciteit kunnen gebruiken voor hun militaire uraniumverrijking. Urenco vind zo'n koop niet eens per se nodig; het Duits-Brits-Nederlandse verrijkingsconcern ziet nu al geen beletsel voor het leveren van verrijkt uranium voor Amerikaanse vliegdekschepen en kernwapen-tritium.

In een uitgebreid artikel in Physics Today worden een aantal opties beschreven die de Amerikaanse overheid heeft met betrekking tot het verkrijgen van HALEU (tot 19,75% verrijkt uranium, in tegenstelling tot 4-5% voor kerncentrales) en voor het verkrijgen van tritium voor het Amerikaanse kernwapenprogramma. De VS produceren kernwapen-tritium in de ‘civiele’ TVA kerncentrale Watts Bar in Tennesee. Omdat de VS deze productie zien als militair, mogen ze hier, onder internationale verdragen, geen civiel verrijkt uranium voor gebruiken (zie het  onderscheid tussen ‘obligated’ en ‘unobligated’ uranium).

In tegenstelling tot de VS, vindt Urenco dit onderscheid tussen civiel en militair echter geen punt:

A 2014 GAO report on the topic stated that it was Urenco’s position that the use of Urenco-produced LEU [Low Enriched Uranium, Laka] to fuel the TVA tritium-production reactors would be allowed by the treaty: “Urenco has consistently informed TVA that it places no restrictions on TVA using [Urenco’s] LEU in its tritium-producing reactors.”
Therefore, although the seller is willing, the buyer is not.

HALEU
Wat betreft HALEU is de situatie vergelijkbaar: hoofdzakelijk militaire toepassing, hoewel publiek veel wordt geschermd met nieuwe civiele reactortypes, zoals SMRs, die dit soort brandstof zouden moeten gaan gebruiken. In oktober 2019 heeft het Amerikaans verrijkingsbedrijf Centrus $115 miljoen ontvangen van het Department of Energy voor het opzetten van een demonstratie-verrijkingsinstallatie voor HALEU. Maar congresleden van de Science, Space and Technology subcommittees hebben vraagtekens bij het feit dat het DoE de kosten deaagt “for a program that ultimately will be of far greater benefit to defense applications”.

Urenco liet maart vorig jaar in de VS weten HALEU te willen produceren. Anders dan het Amerikaanse congres, vindt Nederland, op grond van het verdrag van Almelo (mede-)verantwoordelijk voor Urenco, de militaire toepassing van HALEU geen obstakel. Physics Today: "The Urenco partner governments have said their 1995 agreement with the US does not prohibit the company from providing HALEU for military reactors or LEU for tritium production".

Naast het opnieuw opbouwen van een nationale verrijkingsindustrie heeft de VS dus nog een optie om aan tritium-uranium en militair HALEU te komen: Urenco kopen. Daar wordt nu voor het eerst hardop over gesproken. Logisch, want het lijkt voor de VS voordeligste optie te zijn. Als de VS heel Urenco koopt, vervallen verder de internationale verplichtingen die moeten voorkomen dat uranium, of de verrijkingstechnologie, militair wordt gebruikt. Enkele jaren geleden strandde de verkoop van Urenco nog op borging non-proliferatie. Hoewel de geïnteresseerde partijen nooit officieel bekend zijn gemaakt - twee jaar geleden nog Japan - leek de VS er daar niet één van.

Het blijft bijzonder dat Urenco het prima vindt om onderdeel te zijn van het Amerikaanse kernwapenprogramma terwijl de VS zelf daar eigenlijk niets van willen weten. En dat de Nederlandse regering Urenco's militaire ambities kennelijk ook wel best vindt. Anders had Nederland haar veto wel gebruikt.

Over dit en heel veel andere dingen gaat het op 29 februari in Almelo: 50 jaar Urenco is genoeg!