Stichting Laka

Publicatie Laka-bibliotheek:
Marktontwikkeling en leveringszekerheid voor medische radionucliden

Auteur	Roobol, de Waard, RIVM
	6-07-4-60-41.pdf
Datum	juli 2019
Classificatie	6.07.4.60/41 (ALLERLEI - MEDISCHE ISOTOPEN - NUCLEAIRE GENEESKUNDE )
Opmerking	Aanvulling op RIVM-rapporten 2017-0063 en 2018-0075 (6.07.4.60/30 en 6.07.4.60/38). Aangevuld in septembe 2019, zie 6.07.4.60/42
Voorkant

RIVM Briefrapport 2019-0101

Publiekssamenvatting

Marktontwikkeling en leveringszekerheid voor medische
radionucliden

Het RIVM heeft aanvullend onderzoek gedaan naar de
leveringszekerheid van diagnostische en therapeutische radionucliden
voor Nederland en naar de effecten van het niet bouwen van de Pallas
reactor, de beoogde opvolger van de HFR.

Radioactieve stoffen kunnen worden gebruikt om een diagnose te
stellen. Ook kunnen ze verschillende soorten kanker behandelen of pijn
bestrijden bij terminale patiënten, zogenoemde therapeutische
radionucliden. De meeste medische radionucliden worden in Europa
gemaakt in zes kernreactoren, waarvan er één in Nederland staat (de
HFR). Op één reactor na zijn deze installaties op gevorderde leeftijd en
zullen ze vroeg of laat moeten sluiten.
De markt is op dit moment fragiel: als één grote reactor of één van de
gespecialiseerde laboratoria onverwacht uitvalt, kunnen op wereldschaal
leveringsproblemen ontstaan. Bij een onverwachte uitval kunnen de
overige reactoren de vraag lang niet altijd opvangen, wat de
leveringszekerheid voor de wereld (en dus ook voor Nederland) vrij
onzeker maakt. Dat geldt zowel voor diagnostische als therapeutische
radionucliden.
De vraag naar molybdeen-99/technetium-99m in de wereld zal op de
lange termijn stijgen. Geschatte percentages variëren van 5% tot 8%
jaarlijkse stijging van de vraag in de opkomende economieën.
De groei in de omzet van de therapeutische isotopen zal veel hoger zijn.
Bij een vraaggroei voor lutetium-177 van 7% per jaar bijvoorbeeld zijn
er al binnen vijf jaar tekorten te verwachten. Om de productieketen van
medische radionucliden toekomstbestendig te maken, is een overgang
nodig naar een prijsstelling nodig die alle kosten in de keten dekt.
In het afgelopen jaar is er meer duidelijkheid gekomen over de
aanbodkant van de productie van medische radionucliden. Er zijn
initiatieven gaande in Duitsland, Frankrijk en België om de bestaande
productiecapaciteit voor medische radionucliden te vergroten en nieuwe
capaciteit te bouwen. Zelfs wanneer al deze initiatieven slagen, zullen zij
echter niet de productiecapaciteit kunnen vervangen van de reactoren in
België (BR2) en Nederland (HFR) die op termijn gaan sluiten.
De Europese Commissie heeft onlangs de voorzieningszekerheid van
medische radio-isotopen laten onderzoeken. Die studie concludeert dat
het, ondanks de genoemde initiatieven, nodig is in de EU nóg een
reactor te bouwen om de EU zelfvoorzienend te laten blijven en tekorten
op wereldschaal te voorkomen. De studie wijst Pallas hiervoor aan als de
gerede kandidaat om de benodigde productiecapaciteit in de komende
decennia te garanderen.
Nederland is in de unieke positie dat een groot deel van de
leveringsketen binnen eigen land aanwezig is: van onderzoek en
ontwikkeling, via productie van radionucliden tot de verwerking daarvan
tot radiofarmaceutische producten. Hierdoor heeft Nederland ook een
goede positie om het land te blijven waar nieuwe radiofarmaceutische
producten ontwikkeld worden. De nabijheid van academische
ziekenhuizen, een reactor, gespecialiseerde laboratoria dragen daaraan
bij.
Mocht de HFR sluiten zonder dat de Pallas-reactor wordt gerealiseerd,
dan verliest Nederland haar positie binnen die leveringsketen. De kans is
dan groot dat de radiofarmacie haar werk van Petten naar het
buitenland zal verplaatsen.
Daarnaast zal dit grote en negatieve gevolgen hebben voor de (lokale)
werkgelegenheid in de nucleaire sector: een derde van de mensen die in
Nederland in de nucleaire sector werken en ongeveer 1000 bij
toeleveranciers zullen hun baan verliezen. De nucleaire
kennisinfrastructuur zal hieronder lijden. Ook vervallen dan de diensten
die vanuit Petten worden geleverd aan de nucleaire industrie, andere
industrietakken en overheden.

Kernwoorden: isotopen, medische radionucliden, diagnostiek, therapie,
reactor, deeltjesversneller, leveringszekerheid, werkgelegenheid