De nieuw geplande Pallasreactor is niet eerder dan “rond 2025 operationeel”. Dit blijkt uit antwoorden op vragen uit de vaste commissie voor Economische Zaken. Ook blijkt dat de stichting die de komst van Pallas moet voorbereiden vindt dat er pas ”begin 2019 zicht op private investeerders moet zijn”. Dit is echter in schrille tegenspraak met de visie van een van de voor-financiers, de provincie Noord-Holland, die in 2015 in extra voorwaarden eiste dat er in 2017 duidelijkheid moet zijn over private financiering.
Zonder het woordelijk toe te geven laat minister Kamp in zijn antwoorden op de vragen van de vaste commissie Economische Zaken weten dat Pallas inderdaad vertraging oploopt. Als antwoord op de (op zich al verwarrende) vraag 103: “Ligt de opening van de Pallas-reactor in 2024 op schema?” zegt de minister: “Bij een succesvolle afronding van de eerste fase kan de tweede fase, de bouw en inbedrijfstelling van de Pallas-reactor worden gestart. Naar verwachting kan de reactor dan rond 2025 operationeel zijn.” De vraag is al verwarrend omdat officieel steeds van uitgegaan is dat Pallas in 2023 in bedrijf zou komen. De minister bevestigd hiermee de aannames van Laka over de vertraging van Pallas.
Mogelijke financiers pas in 2019 bekend?
Maar wat werkelijk explosief is in de antwoorden van de minister is de mededeling dat de Stichting Pallas “heeft aangegeven dat het voor de voortgang nodig is dat er begin 2019 zicht op private investeerders moet zijn.” Dat kunnen ze best vinden, maar zij gaan daar niet over. Het Rijk en de provincie die Fase 1 (ontwerp en aanbesteding, vergunningstraject en vinden van private investeerders) voorfinancieren met samen 80 miljoen euro hebben andere voorwaarden gesteld.
In oktober 2015 maakte het radioprogramma Argos bekend dat in een geheime beslissing de provincie Noord-Holland besloten had een tweede deel van de lening van Pallas niet uit te keren. Gedeputeerde Staten van de provincie was ontevreden met de voortgang die het project geboekt had. Na een gesprek met de minister van Economische Zaken gaat de provincie toch nog overstag. Maar de druk op Pallas om met concrete private financiering te komen werd wel duidelijker. Zo zegt diezelfde minister Kamp in december 2015: “Daarnaast heb ik met de provincie afgesproken dat in gezamenlijkheid de voortgang van de realisatie van Pallas zal worden beoordeeld en dat er voorafgaand aan het verwachte go/no go-moment in de tweede helft van 2017 concrete belangstelling voor Pallas moet zijn van potentiële investeerders en exploitanten.”
De provincie voegt daar nog aan toe: “Wij vinden het belangrijk om in 201 6 te kunnen constateren dat de kansen voor Pallas zijn toegenomen. Als zich in 2016 ontwikkelingen voordoen die de kansen voor Pallas lijken te verslechteren zullen wij samen met de minister overleggen wat verstandig is.”
Toen Pallas directeur op een discussieavond in februari 2016 ook al de mogelijkheid opperde pas in 2019 duidelijkheid over financiers te hebben, viel PvdA woordvoerder in de Provinciale Staten Adnan Tekin, bijna van z’n stoel van boosheid. Adnan Tekin is nu Gedeputeerde en kan met deze langer durende onzekerheid toch moeilijk akkoord gaan.
HFR nog langer open?
De onbenoemde consequentie van de vertraging van Pallas is dat de HFR nog twee jaar langer in bedrijf moet blijven. Dat is een (veiligheids-) risico want is 2015 is er maar liefst 82 miljoen aan NRG gegeven voor verbeteringen aan de HFR zodat de reactor 2025 zou kunnen halen. Dat was met het idee dat Pallas in 2023 klaar zou zijn, want het is de bedoeling dat beide reactoren twee jaar gezamenlijk in bedrijf zullen zijn om de leveringszekerheid van medische isotopen te garanderen. Nieuwe reactoren hebben namelijk de neiging om vaak stil te liggen: kinderziektes…
Nu Pallas niet eerder dan 2025 operationeel is, zal HFR tot en met (een deel van) 2027 in bedrijf moeten blijven. Om dat te bereiken is een nieuwe subsidie waarschijnlijk noodzakelijk.