Het rapport van de Commissie Structuurversterking en werkgelegenheid Zeeland (beter bekend als commissie Balkenende) is gepubliceerd. Het heet ‘Zeeland in stroomversnelling’. Het doel van de commissie was om ‘onderzoek te doen naar mogelijkheden om de economische structuur en werkgelegenheid in Zeeland te versterken’. Het voor ons interessante deel gaat over Delta en wat er met de kerncentrale Borssele moet gebeuren. In commissietermen heet dat dan ‘Uitplaatsen kerncentrale’.
Eerst wordt het probleem nog even geschetst: “De rendementen die bij de rendabele bedrijven (waterbedrijf Evides, netwerkbedrijf Enduris en Retail) gemaakt worden, kunnen dit verlies [van de gas- en kerncentrale, Laka] maar gedeeltelijk opvangen. Over 2015 heeft DELTA zodoende een verlies van € 110 miljoen geschreven.”
Commissie Balkenende concludeert: “Vanwege het bijzondere karakter van de kerncentrale is het vrijwel onmogelijk deze voortijdig te sluiten, zodat DELTA voor de verliezen op dient te draaien zolang de stroomprijs onder de kostprijs ligt.” Het 'bijzondere karakter' wordt echter niet onderbouwd. Waarom is dat dan zo? Er zitten best problemen aan snelle sluiting –alleen financiële- maar zijn die kleiner dan de problemen van in bedrijf houden –die niet alleen financieel zijn? Zelfs minister Kamp had in maart in de Kamer nog laten weten: “Het staat de vergunninghouder van de kerncentrale Borssele vrij om de centrale eerder te sluiten dan 2033.”
En, wat is de oplossing van de commissie voro de door hen gesignaleerde problemen: “Het marktrisico van de centrale ligt nu bij DELTA en daarmee bij de regio. Het is voor de commissie overduidelijk dat de kerncentrale de draagkracht van de regio overstijgt en een rijksverantwoordelijkheid zou moeten zijn. Dit vraagt een coöperatieve houding van de ministeries van EZ, BZK, IenM en Financiën.” Voorbijgaand aan de logica van de markt: het is toch logisch dat het marktrisico bij een marktpartij –in dit geval Delta- en haar aandeelhouders –in dit geval de regio- ligt?
Maar volgens Balkenende moet het Rijk zijn ‘verantwoordelijkheid nemen'. Commissaris van de Koning in Zeeland, Han Polman, maakt het wel erg bont als hij (geciteerd vandaag in PZC) er op wijst dat “niet de Provinciale Staten maar de Tweede Kamer 10 jaar geleden besloot dat de kerncentrale langer open kon blijven.”
Kortom, de oplossing? "Het apart zetten van de kerncentrale en het optuigen van een eigenstandige financiering met een gedeeltelijke staatsgarantie levert, indirect, een zeer significante bijdrage aan de mogelijkheden van de regio om zelf economische structuurversterking ter hand te nemen en is bovendien de beste garantie om het maatschappelijk belang (veiligheid en leveringszekerheid) inzake de kerncentrale duurzaam te borgen.”
Het is wat: in één zin: ‘in bedrijf houden kerncentrale’ en ‘duurzame veiligheid’
Bestuurders in Zeeland reageren teleurgesteld op de reactie van minister Kamp die geen toezeggingen wilde doen. "Ik kan niet vooruitlopen op een kabinetsreactie over dit rapport. Dat moeten we eerst in het kabinet bespreken."
Voor de zomer, zo heeft het kabinet al eerder beloofd, komt ze met een reactie; in maart had het kabinet nog laten weten niets te zien in het over nemen van de kerncentrale. Nu zegt de minister: "De kerncentrale is van Delta en RWE, en dus van de aandeelhouders. Dat zijn de provincie en de gemeenten. Daarmee ben ik in overleg. Op de uitkomst daarvan ga ik niet vooruitlopen."