We hadden nog zo gehoopt dat het over zou waaien, maar helaas: de Belgische kranten beginnen er over te schrijven en er wordt over getwittert.
In de VS is er een film uit gekomen (Pandora's Promise) die daar aardig wat aandacht krijgt. Waarom: om de verkoopslogan van die film, namelijk: Hoe vijf oud-leiders van de antikernenergiebeweging nu pleiten voor kernenergie. Want: we hebben het nodig in de strijd tegen klimaatverandering. En de film krijgt veel aandacht: Alle kranten schenken er aandacht aan, CNN heeft de uitzendrechten gekocht, en de film draait daar in veel bioscopen. Vorige week vrijdag had Al Jazeera er in een rechtstreekse uitzending aandacht aan willen besteden maar konden niet binnen een uur een tv-studio met rechtstreeks satellietverbinding vinden op fietsafstand van het Laka kantoor.
Maar goed, over de film (die wij, het moet gezegd, nog niet gezien hebben): al de bekende argumenten komen aan bod: veilig, klein beetje behandelbaar afval, schoon, geen CO2, onbeperkte brandstof. En het type kerncentrale die het volgens de film helemaal gaat worden is de IFR, de Integral Fast Reactor. De natrium-gekoelde IFR (oorspronkelijk de Advanced Liquid-metal reactor genoemd) is een van de generatie IV reactoren die naar men hoopt over een jaar of 15-20 jaar inzetbaar moeten zijn. In 1994 stopte de Amerikaanse senaat financiering van de ontwikkeling van het type, een feit dat overigens niet genoemd wordt in de film.
Er is veel te zeggen over de inhoudelijke argumenten die in de film gebruikt worden (onderaan een aantal links), maar het gaat nu om de centrale claim van de propaganda over de film: oud-leiders van de anti-kernenergiebeweging pleiten nu voor kernenergie. Nu is dat geen beschermde titel: iedereen kan zichzelf tot de antikernenergiebeweging rekenen en voor ons part leider noemen van een bij uitstek niet-hierarchische beweging. Wij zouden ze de kost niet willen geven die dat nog steeds doen… Maar het is wel interessant om de 'credentials' van die claim dan wat nader te bekijken.
De mensen die in de film worden opgevoerd als oud-leiders van de antikernenergie-beweging (akb) zijn:
(we gaan zwaar citeren uit een Amerikaans rapport van Beyond Nuclear over de film)
Stewart Brand; zakenman, futurist en uitgever. Meest bekend van de Whole Earth Catalogue. Oud consultant van Shell. Zelf geeft hij toe dat hij zelfs niet in de buurt is geweest van een leider van de akb: hij was er 'somewhat' tegen, maar hij is er nu zo voor dat als het klimaatprobleem er niet was hij toch zou pleiten voor kernenergie. In de lijst klanten op de website van het door hem opgerichte Global Business Network (192 grote bedrijven) komen minimaal 12 bedrijven en organisaties voor die zich bezighouden met productie of promotie van kernenergie. Verder laat hij zich vaak zo positief uit over genetische modificatie, dat, zoals iemand het omschreef, hij zelfs een Monsanto-voorlichter laat blozen.
Gwyneth Cravens: Amerikaans schrijfster en journalist gespecialiseerd in fictie. Ze is Senior fellow van The Breakthrough Institute (TBI). Haar boek (Power to Save the World) bevat een groot aantal errata. Volgens haar website was ze “initially a skeptic about nuclear power,” en kan daarom toch echt niet een “leading former anti-nuclear activist” genoemd worden. Haar expertise over kernenergie is betwistbaar (nu is dat ook geen noodzaak, maar wel hoe ze in de film betiteld wordt). Zo zegt ze: “If you just leave a reactor alone, it will shut itself down. If a reactor doesn't have enough water, it will shut itself down.” (wat dan in de praktijk ook wel weer zo is, maar wel door een kernsmelting).
Mark Lynas: ja die kennen we nog. Die van de ontboezeming: De antikernenergiebeweging is het ergste wat het milieu ooit is overkomen. Een Engelse auteur, zijn beroemdste boek is '6 Graden', over de gevolgen van de opwarming van de aarde. Hoewel hij claimed dat hij bekeerd is, is er geen aanwijzing dat hij ooit een antikernenergie-activist was, laat staan een leider daarvan. Breakthrough Institute publiceert veel van hem en gaf hem in 2012 de Paradigm Award.
Richard Rhodes; autoriteit over de geschiedenis van de atoombom en Pulitzer-prijs winnaar met The Making of the Atomic Bomb (1986). Echter er is geen bewijs dat hij ooit overtuigd en aktief tegen kernenergie was. Integendeel: in zijn boek Nuclear Renewal: Commonsense about Energy (1993) is hij een sterk promoter van kernenergie. In een interview in Daily Kos (November 2009) hij omschrijft zich zelf in de jaren 70 als “knee-jerk anti-nuclear in those days and very skeptical”.
Michael Shellenberger is president van The Breakthrough Institute. Hij is ook mede-oprichter van de The Apollo Alliance (now the BlueGreen Alliance) die nooit betrapt zijn op het hebben van een antikernenergie standpunt. Er zijn geen aanwijzingen dat Schellenberger ooit deel was, en zeker nooit leider, van de akb.
The Breakthrough Institute heeft de film gemaakt. Het wordt geleid door Schellenberger en Cravens. Maar wat is The Breakthrough Institute? (We citeren opnieuw uit het Beyond Nuclear rapport met een aantal citaten over TBI:)
De focus van het instituut is grotendeels gericht op het kritiseren van degenen die actief werken tegen de klimaatverandering, voor ecologische rechtvaardigheid en anti-nucleaire campagnes, etc. Het instituut omschrijft milieuactivisten als het hebben van "misplaatste prioriteiten," de antikernenergiebeweging als 'bangmakerij' en claimen telkenmale dat de mogelijkheden van duurzame energie "absoluut onvoldoende" zijn voor "vervanging voor fossiele energie".
In het algemeen is het altijd interessant om te zien dat klimaat-sceptici (of diegene die klimaatverandering gewoon ontkennen), altijd het hardste roepen dat kernenergie een oplossing is tegen dat geen wat er volgens hen niet is: klimaatverandering door CO2 uitstoot.
“the Breakthrough Institute is niet een neutrale milieu-denktank, wat dat ook moge betekenen. Ze zijn een pro-kernenergie, anti-schone-energie denktank die heeft samen gewerkt met het American Enterprise Institute om rechtse energie-thema's te pushen en die routinematig energie-efficiëntie programma's aanvallen" (april 2011)
"Onlangs is the Breakthrough Institute gestart met een grote aanval op energie-efficiëntie. Ze gebruikten precies de punten die rechtse denktanks jarenlang hebben benadrukt. Dit kan niet vreselijk verrassend zijn voor diegene die TBI al langer volgen." (febr 2011)
The Breakthrough Institute heeft geprobeerd zich zelf te positioneren als een progressieve organisatie, begaan met het milieu en toegewijde promoters van schone energie. En wel omdat dan "when they launch their umpteenth attack on progressives and environmentalists and climate scientists and clean energy they can be seen as ‘contrarians.’ Stop the presses — here’s an environmental group saying environmentalists are doing the wrong thing."
En, helaas, het werkt. In Amerika althans, daar is toch de boodschap in de grote media: antikernenergie activisten pleiten voor kernenergie.
Lees vooral ook de inhoudelijke kritiek op de film: http://cleantechnica.com/2013/06/17/the-breakthrough-institute-why-the-hot-air/
het uitgebreide rapport van Beyond Nuclear over Pandora's Promise is te lezen op: http://www.beyondnuclear.org/storage/pandoras-false-promises/Pandora%27s%20False%20Promises_Final_June10_2013.pdf