Afgelopen vrijdag presenteerde Bernhard Wientjes zijn rapport "Wind in de zeilen ~ Een nieuwe start". De commissie Wientjes onderhandelde een compensatiepakket voor de provincie Zeeland die een marinierskazerne misliep. Een van de punten waar de provincie graag een oplossing voor zou hebben is de verliesgevende kerncentrale Borssele. De Provincie en Zeeuwse gemeenten zijn eigenaar van PZEM, dat op haar beurt een aandeel heeft van 70% in de kerncentrale. Overname van de kerncentrale door het Rijk was de gewenste oplossing van de provincie. Dat is het niet geworden. Wientjes: "Juridisch te ingewikkeld".

De kerncentrale in Borssele zorgt al tien jaar voor verlies bij eigenaars PZEM en Essent. Hoewel kerncentrale-exploitant EPZ zelf geen verlies draait, is de elektriciteit die PZEM en Essent verplicht zijn af te nemen al geruime tijd duurder dan wat ze hiervoor op de markt voor krijgen. Hoeveel EPZ per kilowattuur krijgt is niet bekend, maar volgens een uitspraak van de Rechtbank zou PZEM pas winst maken als de marktprijs voor elektriciteit stijgt tot €43 per megawattuur. In 2019 was de marktprijs gemiddeld iets meer dan 41 euro, en leidde PZEM, en dus Zeeland zo'n 4,3 miljoen verlies aan de kerncentrale.

Voor de kerncentrale kon de Commissie Wientjes echter geen deal maken: "juridisch te complex". Dat is code voor dat Den Haag niet geïnteresseerd is. En dat betekent dat PZEM door zal gaan haar eigen vermogen, plus de winst van waterbedrijf Evides, te verbranden in de kerncentrale. PZEM beweert al jaren dat de elektriciteitsprijs wel zal stijgen zodat de verliezen tot het verleden behoren, maar dat was een paar jaar geleden al weinig overtuigend. Met de ontluikende crisis zal de elektriciteitsprijs zeker niet hoger worden. Daarmee is de kans dat er ooit nog geld wordt verdiend aan kerncentrale Borssele eigenlijk verkeken. En dat is ook Wientjes niet ontgaan. In een bijlage bij het rapport schrijft de commissie: “De dividenden van Evides vloeien nu in PZEM, en komen onder de huidige omstandigheden pas na de sluiting van de kerncentrale in 2033 beschikbaar voor de aandeelhouders.”

Wientjes concludeert verder dat EPZ (en zelfs een eventuele levensduurverlenging van de kerncentrale ná 2033), voor Zeeland en het Rijk belangrijker is dan regionale structuurversterking, want: "Een oplossing mag het nakomen van het contract tussen PZEM en EPZ, en daarmee de bekostiging van de amovering door vergunninghouder EPZ, niet in gevaar brengen en mag de mogelijkheden tot een eventuele verlenging van de levensduur van de kerncentrale niet inperken."

Ondertussen heeft Wientjes wel voor elkaar gekregen dat wordt onderzocht of toch niet in ieder geval waterbedrijf Evides uit de giftige omhelzing van PZEM/EPZ zou kunnen worden bevrijd. Het waterbedrijf draait stabiel ieder jaar zo'n 25 miljoen euro winst en de regionale overheden zouden dat graag een keertje bijgeschreven willen krijgen. Geen idee wie Evides dan van PZEM zou kopen of wie voor het verlies van Borssele op zou draaien, maar Zeeland en het Rijk zullen hebben gedacht: "hey, onderzoeken kan altijd!"