Hernieuwbare energiecoöperaties uit België, Nederland en Luxemburg hebben 22 februari formeel een klacht ingediend bij de Europese Commissie tegen de levensduurverlenging van de kerncentrales Tihange 1 en Doel 1 en 2. Ze voelen zich economisch benadeeld en hekelen de wat zij zien als ‘illegale staatssteun’. Door de afspraken die de regering over het langer openblijven met Electrabel maakte, krijgen de eigenaren van de kerncentrales immers een economisch voordeel voor 10 jaar ten opzichte van investeerders in alternatieve energie. Bovendien neemt de Belgische overheid de economische risico's van de levensduurverlenging grotendeels op zich. Dit is in strijd met de Europese regels voor staatssteun, zoals recent ook werd aangehaald door de Belgische Raad van State.
In 2003 werd in België beslist om geen nieuwe kerncentrales meer te bouwen en alle bestaande te sluiten tussen 2015 en 2025. Latere regeringen hebben dat principe echter uitgehold. Zo besliste de regering in 2012 om de levensduur van Tihange 1 met tien jaar te verlengen, maar bleef 2025 de datum voor sluiting van de laatste kerncentrale. In november vorig jaar kwam er echter een akkoord tussen regering en eigenaren om Doel-1 en 2 ook tot 2025 in bedrijf te houden. Dat betekent dat in een relatief korte periode (2022-2025) alle kerncentrales gesloten moeten worden. Nu is al te voorspellen dat er dan enorme druk zal ontstaan om dat opnieuw te verlengen ("We hebben onvoldoende vervangingscapaciteit ter beschikking") en gevreesd moet worden voor een herhaling van het huidige scenario met Doel 1 en 2.
Tom Willems van Ecopower, één van de initiatiefnemers van de klacht: "De eigenaars van de kerncentrales krijgen de exclusieve rechten om de kerncentrales uit te baten na de levensduurverlenging, tegen een lage compensatievergoeding waarvan niet werd aangetoond dat deze marktconform is. Bovendien krijgen de uitbaters van de kerncentrales een ruime vrijstelling van huidige en toekomstige belastingen en stelt de staat zich via een regeling van schadeloosstelling garant voor de hoge rendementen van de nucleaire productie. Daardoor krijgt de dominante marktspeler nog meer voordelen toegestopt en wordt de concurrentie op de Europese energiemarkt verstoord. Vooral hernieuwbare energiebedrijven in België, maar ook in Nederland en Luxemburg, worden hierdoor benadeeld."
Met een geleidelijke kernuitstap kan zowel de bevoorrading verzekerd blijven als overbelasting van het net vermeden worden. Echter, door de 6.000 MW niet-flexibele basislast uit de kerncentrales langer op het net te houden, riskeren we regelmatig te veel elektriciteit te produceren, vooral op dagen met veel wind of zon. Net op de momenten dat ze het meest productief zijn, zullen hernieuwbare energie-installaties hierdoor moeten worden stilgelegd om overbelasting van het stroomnet te vermijden.
De volledige tekst van de ingediende ‘Klacht bij de Europese Commissie, directoraat-generaal Concurrentie, Betreffende: onrechtmatige staatssteun aan de eigenaars van de kerncentrales van Tihange en Doel, verstrekt door de federale staat van België in de overeenkomsten en de wetgeving m.b.t. de levensduurverlenging van de kerncentrales Tihange 1 en Doel 1 en 2’, is hier te lezen.
Het gaat om de volgende energiebedrijven: Ecopower (België), Wase Wind (België), Anode (NL-België), De Windvogel (NL), Zero Emission Solutions (België), XP Wind (België), CLEF (België), BeauVent (België), Eida (Luxemburg).
Elektriciteit soms gratis in Nederland
In Nederland hebben netwerkbeheerders voorgesteld om elektriciteit gratis te leveren als er veel wind en zon is.[3] Het variabel maken van elektriciteitsprijzen is belangrijk om te stimuleren dat er meer duurzame energie lokaal wordt opgewekt en lokaal wordt gebruikt.
Het is beter als lokaal opgewekte energie ook in de buurt wordt gebruikt. Maar dan is belangrijk dat de geproduceerde stroom lokaal opgeslagen wordt, want dat voorkomt dat er veel nieuwe elektriciteitsnetten moeten worden aangelegd. Nagedacht wordt over allerlei manieren en initiatieven om elektriciteit daadwerkelijk lokaal op te slaan. Zo is er in de provincie Utrecht een groot project, waar de accu's van elektrische auto's worden gebruikt als stroombuffer, op het moment dat de auto niet wordt gebruikt.