Het Belgische kabinet heeft vrijdag een akkoord bereikt over de kernuitstap: de twee minst oude kernreactoren zullen 10 jaar langer open blijven. Ook zal er versneld geïnvesteerd worden in hernieuwbare energie. Tot voor kort leek het er nog op dat alle Belgische kerncentrales eind 2025 zouden sluiten, maar volgens premier De Croo heeft de oorlog in Oekraïne daar anders over beslist. “De oorlog verandert de manier waarop we naar energie kijken". Vijf van de zeven kernreactoren gaan volgens schema dicht, te beginnen volgend jaar. De Franse eigenaar Engie heeft ondertussen laten weten dat openhouden van de Doel-4 en Tihange-3 een hele toer wordt, hetgeen betekent dat er flink in de buidel getast moet worden.

Afgelopen vrijdag 18 maart, besloot het Belgische kabinet tot een serie maatregelen om de energie-bevoorrading zeker te stellen. Het 10 jaar langer in bedrijf houden van de twee minst oude  kernreactoren krijgt (uiteraard) de meeste belangstelling, het gaat echter om een breder pakket. Een veel gehoorde kritiek op de sluiting van alle kerncentrales was dat die vervangen zouden worden door gascentrales. Maar nu de kerncentrales openblijven, komen er ook twee nieuwe gascentrales bij, dat blijkt eens te meer een non-argument te zijn. Wel is afgesproken dat kernenergie hernieuwbaar niet uit de markt mogen drukken: “daarom zal onder meer bekeken worden of bij overproductie de kerncentrales ook kunnen worden ingezet om de waterstofmarkt in België op gang te trekken”. Of, wat er niet staat, maar dus wel de consequentie is: "afgeschakeld worden". Verder wordt BTW verlaagd op zonnepanelen, zonneboilers en warmtepompen; obstakels voor on- en offshore wind worden weggenomen,capaciteit wind op zee moet verdriedubbelt worden; openbaar vervoer moet uitgebreid worden, aandeel van trein in personen- en goederenvervoer moet verdubbelen. Ook besloot het kabinet de komende vier jaar 25 miljoen per jaar beschikbaar te stellen voor onderzoek naar nieuwe reactortypes.

Rechts België is natuurlijk niet tevreden; daar gaat het alleen om om de politieke partij Groen zoveel mogelijk te beschadigen. Partijen die 17 jaar lang weigerden energiebeleid te voeren, maar wel keer op keer als regeringspartij de kernuitstap onderschreven, en nu moord en brand schreeuwen over diezelfde kernuitstap. Hoewel de discussie al maanden gaat over het openhouden van de twee minst oude kernreactoren, vinden ze nu opeens dat álle kernreactoren open hadden moeten blijven. Ook wordt er al, zoals verwacht, geschamperd dat er veel te veel geld naar zon en wind gaat; het gaat voor hun dan ook ook niet om klimaatbeleid maar om kernenergie.

Milieuorganisaties stellen in een eerste reactie dat het een “grote gemiste kans [is] om onze energietoekomst te herschrijven.” Hoewel enkele maatregelen zeker zinvol zijn, schiet dit pakket schromelijk tekort om de geopolitieke, sociale en ecologische uitdagingen aan te pakken: “Om sterker uit deze crisis te komen en ons eindelijk los te maken van olie en gas, hebben we niets minder nodig dan een nieuw nationaal energiepact tussen de federale en regionale regeringen, dat ons land op weg zet naar een betrouwbaar, sociaal en duurzaam energiesysteem. Duitsland bewees dat het kan: enkele dagen na de Russische invasie kwam het land al met een duidelijk plan om massaal te investeren in hernieuwbare energie. (...) Hoe kunnen we beweren dat we onze afhankelijkheid van Russische olie willen verminderen en tegelijkertijd zo’n voordelige belastingregeling voor bedrijfswagens en tankkaarten handhaven? Er moet een paradigmaverschuiving plaatsvinden en die zien we niet in het besluit van vandaag. Dat had meer moeten zijn.”

Engie, de Franse eigenaar van van Doel-4 en Tihange-3, heeft laten weten dat bedrijfsduurverlenging op deze termijn "aanzienlijke veiligheids-, regelgevings- en uitvoeringsrisico's" met zich meebrengt. "Omdat dit onvoorzienbaar is en gezien de omvang ervan, houdt dit een risicoprofiel in dat verder gaat dan de normale activiteit van een particuliere exploitant," zei Engie vrijdag in een verklaring. Er zal dus flink gedokt moeten worden en ongeveer alle risico’s door de staat overgenomen moeten worden. En ook procedureel moet er nog heel wat gebeuren: ook internationaal moeten er milieueffectrapportages opgestart worden. De Duitse milieuminister heeft al laten weten de bedrijfsduurverlenging te betreuren. Eind maart moet er al een akkoord met Engie liggen dat het kabinet goedkeurt. Maar het openhouden van de twee kerncentrales is zo'n dogma geworden van rechts en een enkele coalitiepartner dat geen prijs te hoog al zijn. Het Franse bedrijf kan, door 17 jaar wanbeleid, vragen wat ze wil.

Ook milieuorganisaties zien dat de weg naar verlenging Doel 4 en Tihange 3 nog lang en onzeker is: Er zijn de wettelijke obstakels, en de onderhandeling met Engie dat de reactoren zelf wil sluiten, dreigt de belastingbetaler met een stevige kater op te zadelen. Jan Vande Putte (Greenpeace België): “Twee kernreactoren proberen verlengen én nieuwe gascentrales subsidiëren is een ramp voor het klimaat, de veiligheid en onze factuur. We riskeren 3 keer te betalen: voor fossiele subsidies, voor nucleaire prijsgaranties aan Engie, en voor meer kernafval waarvoor de factuur mogelijk bij de overheid belandt. En intussen blijven onze energieprijzen afhankelijk van het buitenland en moet hernieuwbare energie opboksen tegen gesubsidieerd gas en nucleair.”