Maandag 29 januari presenteert kernafvalorganisatie Covra in museum Boerhaave het resultaat van zeven jaar onderzoek naar de eindberging van radioactief aval in ondergrondse kleilagen. Laka heeft inzage gehad in een concept advies wat naar aanleiding van het onderzoek is opgesteld. Eén van de conclusies van de ‘adviesgroep OPERA’ is dat in de 112 jaar totdat een eindberging operationeel is, kinderen moeten worden onderwezen over kernafval, omdat, als onze achterkleinkinderen groot zijn, zij zullen moeten besluiten over de eindberging voor radioactief afval.
Om toekomstige generaties te behoeden voor kernafval, wil Laka dat de Covra wordt verplicht om binnen een redelijke termijn, dus vóór het jaar 2035, een veilige eindberging voor radioactief afval op te richten.
Laka had hier in januari 2016 formeel om gevraagd.
Het verzoek van Laka is in juni 2016 door toezichthouder ANVS afgewezen.
In maart is het 49 jaar geleden dat in 1969 Dodewaard, Nederlands’ eerste kerncentrale, opende. Maar anno 2018 wil de Covra nog steeds tot het jaar 2130 nemen om te onderzoeken of, en hoe, ze een eindberging voor radioactief kernafval kan oprichten. Tegen die tijd is er maar liefst 161 jaar verstreken sinds de productie van het eerste hoog radioactieve kernafval. De Covra neemt daarmee het concept “toekomstige generaties” wel wel heel letterlijk. Uit een concept eindrapport -wat Laka heeft ingezien- van de ‘adviesgroep OPERA’, met daarin vertegenwoordigers van onder andere de TU Delft, TNO en de GGD Groningen, en waarvan maandag de definitieve versie wordt gepresenteerd, stelt Covra dan ook voor om de periode tot 2130 te gebruiken om de bewustwording en de acceptatie van het 'gezamenlijke probleem' te verhogen.
Het plan om in plaats van met concrete plannen te komen, een soort van college tour over kernafval te houden, komt ook naar voren in een communicatieplan wat voor OPERA is uitgewerkt (door een communicatiebureau, tot zover het 'onderzoeks'-component van OPERA):
Principal target audiences of the OPERA Safety Case, their basic characteristics and level of knowledge. Uit: "Final report on communicating Safety Case results" - OPERA-PU-NRG131.pdf
De Nota Radioactief afval uit 1984 is nog steeds het uitgangspunt voor het Nederlandse kernafvalbeleid. Daarin werd voorgesteld om al het radioactief afval 50 á 100 jaar op één locatie bovengronds op te slaan in afwachting van een eindberging. Deze ‘interim-opslag’ was een mogelijkheid om uit de impasse te komen (1) rond de voorgestelde eindopslag van kernafval in zoutkoepels in Noord-Nederland. Dat beleid was niet realiseerbaar door de sterke maatschappelijk weerstand. Bijkomend voordeel van uitstel was dat radioactief afval door radioactief verval na honderd jaar minder radioactief (2) zou zijn.
Die oorspronkelijke termijn van 50-100 jaar is ondertussen flink opgerekt; de huidige planning is 2130 en de motivatie voor die termijn is een puur financiële: het fonds waaruit de eindberging gefinancierd (3) moet worden moet nog flink aangroeien.
Waarom wacht Nederland meer dan 100 jaar met het aanleggen van een eindberging voor radioactief afval? https://t.co/azhXfPofO8
— Stichting Laka (@LakaNieuws) January 26, 2018
Nucleaire toezichthouder ANVS stelt met het Nationaal programma radioactief afval in 2016 dat kernafval het beste bovengronds kan worden opgeslagen om de periode tot 2130 te benutten om te leren van ervaringen elders en onderzoek (4) te doen.
Anno 2018 stelt de adviescommissie Opera dat de enorme tijdspanne tot 2130 moet worden gebruikt om het debat over wat te doen met kernafval al op scholen kan worden gevoerd. Want: “Bij acceptatie van het gezamenlijk probleem (5) en verhoging van de kennis over radioactiviteit kunnen alle lagen van de Nederlandse bevolking […] uiteindelijk tot een gezamenlijk gedragen keuze [...] komen.
Zo is de reden waarom er één à anderhalve eeuw moet worden gewacht met het aanleggen van een eindberging in 34 jaar al vijf keer veranderd.
Dat belooft wat voor de komende eeuwen.