Vorige week donderdag, 5 maart, deed het Belgische Grondwettelijk Hof uitspraak in de zaak die een tweetal milieu-organisaties had aangespannen tegen de levensduurverlenging van de kerncentrales Doel 1 en 2, omdat bij die beslissing geen milieueffect-rapportage en inspraak is geweest. Het Hof gaf hen gelijk en stelt dat de kerncentrales nu ‘onrechtmatig opereren’, en moeten en grensoverschrijdende inspraak organiseren voor 31 december 2022; anders moeten de kerncentrales definitief gesloten worden. Een belangrijke uitspraak, ook voor kerncentrale Borssele waar een vrijwel identieke procedure loopt.
Milieuorganisaties Bond Beter Leefmilieu en Inter-Environnement Wallonie zijn verheugd over de historische uitspraak van het Grondwettelijk Hof. Het Hof vernietigt de wet van 2015 over de bedrijfsduurverlenging van de kerncentrales van Doel 1 en 2, omdat er voorafgaand geen milieu-effectenrapport en raadpleging van de burger was. Eigenlijk hadden Doel 1 en Doel 2 al in 2015 gesloten moeten zijn, maar 'omdat de bevoorradingszekerheid in het gedrang kwam', besliste de regering-Michel om ze nog tien jaar langer open te houden. Dat gebeurde zonder dat er een rapport werd opgemaakt over de mogelijke gevolgen voor de omgeving. Een inspraakprocedure werd evenmin georganiseerd.
Het Grondwettelijk Hof oordeelt nu dat de kerncentrales van Doel 1 en 2 nu onrechtmatig opereren. Om dat te repareren, moet er een milieu-effectenrapport (MER) opgesteld worden en een grensoverschrijdende publieke consultatie plaatsvinden vóór 31 december 2022. Anders moeten ze definitief dicht.
Dit arrest is, zo stellen de organisaties in een persbericht, ook cruciaal in het kader van het debat over de mogelijkheid om andere kerncentrales opnieuw langer open te houden dan gepland. “In de toekomst kan de federale overheid een beslissing over een levensduurverlenging van kerncentrales, die een mogelijk grote negatieve milieu-impact hebben, niet zomaar nemen. Burgers, zowel in België als in de buurlanden, hebben recht op inspraak. De effecten op het leefmilieu en de natuur moeten beoordeeld worden. Dat is volstrekt logisch want iedereen is gelijk voor de wet, ook Engie-Electrabel. Deze uitspraak is tekenend voor de onbezonnen aanpak in het federale energiebeleid: cruciale beslissingen doorstaan de juridische toets niet”, reageert Mathias Bienstman, beleidscoördinator van Bond Beter Leefmilieu.
Tegen de levensduurverlenging van Borssele zijn precies om het ontbreken van MER en inspraak ook juridische procedures gestart. De autoriteiten vonden het ontbreken van een MER geen probleem, zelfs nadat het Compliance Committee van het Verdrag van Aarhus oordeelde dat wel degelijk inspraak noodzakelijk was en ook nog nadat in juli vorig jaar het Europese Hof van Justitie oordeelde dat de kerncentrales Doel-1 en 2 geen bedrijfsduurverlenging hadden mogen krijgen zonder MER met grensoverschrijdende inspraak.
Greenpeace en Wise zijn daarop naar de Raad van State gestapt tegen de nieuwe vergunning van kerncentrale Borssele en het wachten is op een datum voor de zitting.