English versionGisteren heeft de ANVS vergunning verleend voor de transport van maximaal zes zendingen verrijkt uranium vanuit Rusland naar Urenco in Almelo. Dat is zeer opmerkelijk omdat het uraniumverrijkende staatsbedrijf in Almelo na de Russische inval, haast twee jaar geleden, nog aangaf zich ‘grote zorgen’ te maken over de ontwikkelingen in Oekraïne en daarom "alle contracten" met Rusland te hebben stopgezet.
Tubantia bericht nu dat Urenco het uranium uit Rusland verrijkt voor een "een Franse exploitant van kerncentrales". Het zou, volgens een woordvoerder van Urenco, contractbreuk zijn om dit niet te doen. De ANVS heeft gisteren drie vergunningen verleend voor het vervoer van uranium vanuit Rusland naar Almelo. Eén vergunning voor 120 kleine uraniummonsters, één voor 24 lege uraniumcontainers, en één voor 24 containers gevuld met verrijkt uranium.
Volgens de woordvoerder van Urenco, in Tubantia, loopt de route van het uranium vanuit Frankrijk via Rusland, omdat het in Rusland omgezet moet worden in uraniumhexafluoride (UF6), voordat het door Urenco verrijkt kan worden. De vergunning heeft het over "onbestraald" uranium, maar aangezien het EDF, de Franse exploitant van kerncentrales, over veel opgewerkt uranium beschikt, en Rosatom, het Russische staatskernenergiebedrijf, de enige partij is die dit opgewerkt uranium converteert naar UF6, gaat Laka er van uit dat dit transport opgewerkt (bestraald en verwerkt) verrijkt uranium betreft. Het is opmerkelijk dat EDF er dan kennelijk voor kiest Urenco dit opgewerkte uranium te laten herverrijken. Want waarom laten ze dat Rosatom niet in één moeite door doen?
Aan het eind van de jaren '70 speelde er iets vergelijkbaars: Urenco verrijkte uranium uit het door Zuid-Afrika bezette Namibië. Urenco verweerde zich met het argument dat geen eigenaar te zijn van het uranium en niet te kunnen zien waar het vandaan kwam. Men leverde alleen maar een dienst. De Verenigde Naties was het daar niet mee eens: als je vermoedt dat iets gestolen is en je er aan verdeint, ben je een heler. In 1985 kondigde de VN een proces aan tegen Nederland (als eigenaar van Urenco NL), maar dat werd stopgezet toen Namibië onafhankelijk werd.
Maar de boodschap was en is duidelijk: naast een contractuele is er ook een morele component aan zaken doen. En dat lijkt Urenco hier (opnieuw) te vergeten.
Maar voordat we ons in dat soort technische bespiegelingen verliezen, is het toch wel echt en vooral een groot affront dat Ad Louter, de directeur van Urenco Almelo, en voorzitter van Nucleair Nederland, eerst met veel aplomb beweert ‘alle contracten met de Russen te hebben stopgezet' en dat dan na twee jaar blijkt toch in Rusland verwerkt uranium te verrijken.
Doet u dat aan iets denken? Inderdaad, aan EPZ, de exploitant van kerncentrale Borssele: Die beweerde ook "geen directe zaken met Rusland" meer te doen. Waarnaar vervolgens bleek dat kerncentrale Borssele afhankelijk is van de zelfde Russische leverancier als waar Urenco nu zaken mee doet.
En de regering wist hier ook gewoon van. Want bij herlezing van de antwoorden op de Kamervragen van GroenLinks hierover:
6. De leden van de GroenLinks-fractie begrijpen verder dat Urenco na de Russische inval in Oekraïne al zijn contracten met dienstverleners in de Russische Federatie heeft opgezegd. [...]
Antwoord Staatssecretaris van Infrastructuur en Waterstaat
Direct na de inval van Rusland in de Oekraïne heeft Urenco haar contracten met Russische partijen beëindigd. Er zijn sindsdien geen directe banden meer tussen Urenco en Russische partijen, noch zijn er openstaande transacties of verzendingen.
Urenco werd nu betrapt omdat de ANVS rechtstreeks transport vanuit Rusland vergunde. "Maar gezien de vele transporten en vergunningen, is het best mogelijk dat Urenco gewoon nooit gestopt is uranium uit Rusland te verrijken," aldus Dirk Bannink, medewerker van Laka. "Want die 24 lege uraniumcontainers uit afkomstig van JSC Siberian Chemical Plant te Seversk, dat zal ook wel geen liefdadigheid zijn".
Het is een gotspe.