Na jarenlang vruchteloos zoeken naar investeerders, gaat de Belgische regering nu zelf €558 miljoen investeren in Myrrha, een nieuwe nucleaire installatie in het Belgische Mol. Deze investering is voor de eerste van de drie fases van het project. De gevolgen van de investering voor de geplande Pettense Pallasreactor – hemelsbreed 178 kilometer van Mol vandaan - zijn niet helemaal duidelijk, maar het is beslist geen goed nieuws. De Provinciale Staten van Noord-Holland gaan volgende week beslissen of ze €17,5 miljoen, het laatste deel van een lening aan Pallas, overmaken. Maar met deze opsteker voor de opvolger van de BR2-kernreactor verdwijnt de businesscase voor Pallas, en daarmee voor de kans dat Noord Holland haar geld ooit nog terugziet, verder achter de horizon.
De Belgische regering besloot afgelopen vrijdag om €558 miljoen euro te investeren in Myrrha. Deze Multi-purpose hYbrid Research Reactor for High-tech Applications, moet een prototype worden van een kernreactor die wordt aangedreven door een deeltjesversneller. Myrrha zal vooral gebruikt gaan worden voor de productie van medische isotopen, en voor kernenergie- en kernafvalonderzoek. Het was eerst de bedoeling dat Myrrha privaat gefinancierd zou worden, net als Pallas in Petten. En net als voor Pallas werd er voor Myrrha maar geen privaat geld gevonden. De Belgische regering heeft daarom besloten een half miljard euro zelf te financieren.
Wat betekent dit voor de Pallasreactor?
Omdat de businesscase van Pallas in Petten geheim is, is het niet bekend of Myrrha hierin als threat is meegenomen. Wij betwijfelen dit echter ten zeerste, tenminste, als we uitgaan van de meest recente publicaties van de overheid over Pallas en medische isotopen. Myrrha wordt bijvoorbeeld niet genoemd in het RIVM-rapport uit april 2018 over de ‘Marktontwikkeling en leveringszekerheid van medische isotopen’. Het RIVM-rapport daarvoor, ‘Productie en gebruik van medische radio-isotopen in Nederland' uit 2017 noemt Myrrha precies één keer: over nieuwe kernreactoren die worden verwacht: “wellicht de Myrrha in België”. Myrrha werd wel iets uitgebreider besproken in de inventarisatie van de Nederlandse nucleaire infrastructuur uit juli 2016, maar de verhouding met Pallas kwam ook daar niet aan bod.
Alleen, Myrrha gaat toch echt gaat concurreren met Pallas. “Om aan de steeds toenemende vraag te voldoen en wereldwijde levering te garanderen, zal Myrrha instaan voor de productie van theranostische radio-isotopen (voor therapeutische behandeling of diagnostisch onderzoek).” De huidige productie-reactor voor medische isotopen in België, de BR2 -de belangrijkste concurrent van de HFR in Petten- produceert nu ongeveer voor een kwart van de wereldbehoefte van de belangrijkste isotoop molybdeen, en heeft een capaciteit om 65% van de wereldvraag te dekken.
De start van Myrrha is voorzien rond 2026. En deze installatie heeft nu dus €558 miljoen, terwijl Pallas haar eerste financier nog steeds aan zich moeten binden. Want hoe positief de brief van gedeputeerde Remkes, als voorbereiding op het besluit, komende maandag, ook klinkt over de kans op private financiering: “de belangstelling is nog nooit zo concreet en zo groot geweest”. Maar moet dan ook constateren “dat de private sector op korte termijn niet contractueel zal instappen”.
Komende maandag, 17 september, besluit de Provinciale Staten van Noord-Holland of ze over gaat tot uitbetaling van het laatste deel van de lening van in totaal €40 miljoen aan Pallas. Nu is echter niet alleen Lighthouse een mogelijke geduchte concurrent, maar ook Myrrha. De vraag of private investeerders het dan nog wel zien zitten om voor €600 miljoen in de reactor te gaan zitten, die ook een centrale rol moet gaan spelen bij de ontwikkeling van de Energy & Health Campus in Petten. En als er net als in 2010, geen investeerders worden gevonden, zijn zowel het Rijk als de provincie Noord Holland hun €40 miljoen kwijt.