Afgelopen vrijdag hebben de Belgische regeringspartijen een akkoord bereikt over de energiestrategie waarin de sluiting van alle kerncentrales uiterlijk in 2025 is afgesproken. Enige scepsis over dit bereikte resultaat is niet onlogisch aangezien de ontsnappingsclausule ‘tenzij er een elektriciteitstekort dreigt’ de afgelopen 10 jaar meermalen is gebruikt om de uitfasering van kernenergie op te schuiven en waardoor investeren in nieuw vermogen niet gestimuleerd wordt. Maar optimisme voert de boventoon bij de reacties, al moet er nog veel gebeuren.

De vrijdag, 30 maart, afgesproken Federale Energiestrategie gaat uit van sluiting van alle kerncentrales uiterlijk in 2025. Om de sluiting van de centrales op te vangen en aan de klimaateisen van Parijs te kunnen voldoen, moet er ingezet worden op hernieuwbare energie, onder meer door meer windparken in de Noordzee neer te zetten. Uiterlijk 1 januari 2021 moeten de eerste drie windparken in bedrijf genomen worden.

Afgelopen december was er een akkoord over een Energiepact maar de grootste regeringspartij N-VA dreigde niet akkoord te gaan met het sluiten van kerncentrales. Dit akkoord gaat deels in op die eisen: de ‘kernuitstap’ gaat niet door als er niet genoeg vervangend vermogen dreigt te komen en de prijzen mogen niet harder stijgen. Alle kerncentrales zouden aanvankelijk vanaf 2015 worden stilgelegd na veertig bedrijfsjaren (zie kader).

Dezelfde clausule die toen gebruikt werd om de ‘kernuitstap’ uit te stellen (‘tenzij er stroomtekort dreigt’) staat nu weer in het Energiepact. Afgelopen decennium remde de onzekerheid over de sluiting van de kerncentrales investeringen in gasgestookte centrales of hernieuwbare energie af. Daarmee is 10 jaar verloren gegaan. In dit Energiepact is weer hetzelfde mechanisme ingebouwd. Daarom is scepsis of wantrouwen over dit bereikte akkoord niet verwonderlijk: de grootste elektriciteitsbedrijven –de eigenaren van de kerncentrales- hebben niet veel belang bij investeringen in nieuw vermogen. Elektriciteit uit de oeroude afgeschreven kerncentrales is laag en een investeringsplan ontbreekt voorlopig. Maar toch zijn de reacties overwegend positief, men spreekt van een belangrijke eerste stap. “We zijn opgelucht dat de onzekerheid over de kernuitstap weg is", aldus Greenpeace.

Tegen de levensduurverlenging van Tihange 1 en Doel 1 en 2 is in januari 2016 door hernieuwbare energiecoöperaties een klacht ingediend bij de Europese Commissie wegens onwettelijke staatssteun. Navraag bij Ecopower in België leert dat die klacht in juni 2017 om onduidelijke (politieke) redenen afgewezen is. Ecopower heeft toen om verschillende redenen besloten niet in beroep te gaan.