De planning dat er in 2035 in Borssele twee nieuwe kerncentrales in bedrijf komen, kan, zo lijkt het, nu al naar de prullenmand. In een bijlage van het gisteren gepubliceerde Nationaal Plan Energiesysteem, staat dat de eerste kerncentrale rond 2035 wordt verwacht en de tweede “uiterlijk 2040” gerealiseerd moet zijn. Dat betekent dat de twee nieuwe kerncentrales niet tegelijkertijd maar na elkaar gebouwd worden, en de belofte dat er in 2035 twee nieuwe kerncentrales in bedrijf zijn, nu al achterhaald is. Bouwen na elkaar betekent echter ook dat de overlast van de bouw voor de omgeving veel langer duurt.

In het gisteren verschenen concept Nationaal Plan Energiesysteem wordt “met een integrale blik en vanuit klimaatneutraliteit in 2050 naar het energiesysteem” gekeken. “Door de ontwikkelpaden van energieketens en vraagsectoren in kaart te brengen, wordt helder waar deze niet op elkaar aansluiten. Hier zijn dus keuzes nodig.” Minister Jetten stelde op de persconferentie dan ook dat het Rijk (weer) meer regie gaat nemen en nu al keuzes gaat maken, onder andere over locaties, voor de komende decennia. In december komt het definitieve NPE, dat dan elke vier jaar geëvalueerd wordt.

In één van de bijlagen, het werkdocument B ‘Ontwikkelpaden ketens van het energiesysteem’ staat toch een opmerkelijke ontboezeming. Werd tot nu toe altijd volgehouden dat de twee nieuwe kerncentrales die in het coalitieakkoord zijn aangekondigd, uiterlijk in 2035 in bedrijf zullen zijn, blijkt dat toch anders te liggen. De “eerste wordt rond 2035 verwacht, waarmee in 2035 maximaal 2 GW (15,8 TWh) aan kernenergie beschikbaar zal zijn (incl. de bestaande BDV Borssele centrale).” Iets verderop staat dat: “De tweede kerncentrale brengt het totale vermogen op 3,5 GW in totaal (27,8 TWh) en zal uiterlijk in 2040 gerealiseerd zijn.” Twee GW in 2035 is één EPR plus de huidige kerncentrale, waarbij ze er dan wel vanuit dat die kerncentrales het hele jaar door kunnen aanstaan, in een markt die gedomineerd wordt door veel goedkopere zon en wind. Afgelopen zondag de stroomprijs al 12 uur negatief...

Het betekent nu al een vertraging van vijf jaar. In december schreef Jetten nog: “Dit geeft mij het vertrouwen dat ik de benodigde instemming kan vinden en dat de realisatie van twee nieuwe kerncentrales rond 2035 afgerond kan zijn.”

En verdere kernenergieplannen? “Een doorontwikkeling naar circa 7 GW in 2050 is dan ook voorstelbaar, in te vullen met meer grote centrales en/of kleine, modulaire reactoren”. Maar: “Een veel grotere doorgroei van kernenergie richting 2050 acht het kabinet niet logisch: een groot deel van het variabele productievermogen en de flexibiliteit zal al in 2035 ontstaan.”.
Dat laatste is natuurlijk niet het probleem voor 2050, maar al voor 2035.

Een “mogelijke doorgroei van kernenergie richting 2050” is dan ook nog erg onzeker: het zal bekeken moeten worden vanuit “de verwachte totale elektriciteitsvraag, ontwikkelingen van vraag en aanbod in het buitenland, (on)mogelijkheden van flexibiliteit, kostenontwikkelingen van kernenergie en alternatieven, betalingsbereidheid van afnemers voor de basislast en de ervaringen met de ontwikkeling van de tot dan toe gerealiseerde centrales.” En tot slot: “Een keuze hierover kan pas richting 2030 gemaakt worden wanneer hier meer zekerheid over is.” De meest voor de hand liggende locatie in dat geval is dan wel de Maasvlakte, omdat nog meer kerncentrales in Borssele moeilijk in te plannen zijn, en er uitdrukkelijk ook naar de Maasvlakte wordt gekeken.

Met dit document over energiesystemen in 2050 is een grotere rol van kernenergie er bepaald niet zekerder op geworden. Logisch ook, gezien het advies van het Expertteam energiesysteem 2050 over hoe Nederland het best klimaatneutraal kan worden en dan vooral hoe het nieuwe energiesysteem er in 2050 en het pad daarnaar toe eruit gaat zien. Het advies: zorg in elk geval dat al in 2035 het elektriciteitsnet CO2-neutraal is. Vijf tot tien jaar later moet dan de hele energiemarkt volgen. Voor kernenergie ziet het expertteam "geen of een beperkte rol". En het feit dat de overheid zelfs het ónderzoek van bedrijven om te kijken óf ze een kerncentrale in Nederland willen bouwen moet financieren, zal ook niet meehelpen.