Het Rijk stelt voor in 2018 €117 miljoen extra beschikbaar voor het afvoeren van het radioactief afval van het ECN/NRG terrein in Petten. Die €117 miljoen is noodzakelijk voor “het vinden van een duurzame oplossing waarbij het afval veilig door NRG kan worden afgevoerd en waarbij de leveringszekerheid van medische isotopen en de nucleaire veiligheid geborgd zijn”. Dit schrijft Carola Schouten, de Minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit, die verantwoordelijk is voor de begrotingspost van €900 miljoen voor de aanpak van ‘regionale knelpunten’. In totaal is er nu door het Rijk ruim €250 miljoen betaald voor kernafval waarvan 35 jaar geleden werd gezegd dat het over 30 jaar "gewoon als laagradioactief afval kan worden afgevoerd".

In het regeerakkoord uit oktober werd in totaal €900 miljoen euro gereserveerd voor “de aanpak van regionale knelpunten, waaronder nucleaire problematiek, ESTEC, Zeeland, Eindhoven, Rotterdam-Zuid en de BES-eilanden.“ We gingen er al vanuit dat met ‘nucleaire problematiek’ de afvoer van het historisch afval in Petten bedoelt werd. Het kabinet zal, zo schrijft de verantwoordelijke minister Carola Schouten van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit, nu aan de Kamer “een bijdrage van 117 miljoen euro” beschikbaar zal stellen “voor het oplossen van de korte termijnproblematiek van het opruimen van het historisch radioactieve afval en de ontmanteling van gebouwen bij ECN/NRG in Petten.”

De minister verwijst naar het rapport van de interdepartementale Hoogambtelijke werkgroep nucleair landschap in juli, waar dat al aangekondigd zou zijn. Maar in dat rapport ontbreken in veel gevallen de cijfers. Cijfers die wel voorkomen in een door Laka in december gevonden brief aan de formateur in mei. In die brief staat onder andere: “Wanneer men de voortslepende problematiek wil oplossen, dient men rekening te houden met een noodzakelijke bijdrage vanuit de Rijksoverheid die nu wordt geschat op €100 mln.”

Dat is dus €117 miljoen geworden. De toevoeging in de brief van de minister “in 2018” doet vermoeden dat dit nog niet de laatste rijksbijdrage is.

Het Rijk heeft in de afgelopen 20 jaar al flink in de buidel getast voor opruimen en afvoeren van het historisch afval.

• Zo blijkt dat het ministerie van EZ tussen 1995 en 2006 €39,8 miljoen euro (uit WOB-KRO-Reporter, deel 7/19, pag. 5) heeft gegeven aan ECN voor het verwijderen van radioactief afval.
• Volgens de Jaarstukken 2015 van ECN (blz. 34) is er in 2012 een bedrag van €35 miljoen ontvangen “bestemd voor de betaling van de werkzaamheden met betrekking tot het opruimen van radioactief afval.”
• In 2013 krijgt NRG weer €25 miljoen voor specifiek dit doel en dan staat het Rijk ook nog garant voor 34 miljoen bij de buitenlandse verwerker van het radioactief afval.
• Begin december 2015 kwam er nog weer een bijdrage van €2,5 miljoen voor ECN.
• In 2016 blijkt de lening van €82 miljoen uit 2014 opeens niet voor het zeker stellen van de productie van medische isotopen, maar voor het afvoeren van het afval gebruikt te worden.
• In oktober 2016 stelt het kabinet “€40 miljoen beschikbaar bestemd voor het verwerken en afvoeren van het historisch radioactief afval.”
• En nu dan: €117 miljoen

In totaal is er dus door het Rijk (naast allerlei zeer gunstige leningen), ruim €260 miljoen aan NRG betaald voor het afvoeren van het historisch afval.

Een jaar geleden schreef de verantwoordelijk minister nog over het afvoeren van het radioactief afval, dat “de technische complexiteit en het ontbreken van voldoende financiële middelen niet langer als belangrijkste oorzaken van de vertraging zijn aan te voeren, maar dat, volgens het oordeel van de ANVS, organisatorische problemen de voortgang belemmeren.” Zo lijkt wanbeleid beloond te worden.

Hoe ver er naast kun je zitten?
NRG zegt dat het afval daar goed ligt, want de pluggenloods was namelijk berekend voor 400 jaar opslag. Dat dat een (foutieve) redenering achteraf is, blijkt uit een boekje van ECN  (ongedateerd, maar plusminus 1981/82 –er is nog sprake van jaarlijkse afvaldumpingen in zee). In dat boekje ‘Radioactief afval verwerking’ wordt op blz 14 de pluggenloods beschreven onder het kopje ‘hoogradioactief afval’. De pluggenloods is de Waste Storage Facility waar het historisch radioactief afval in ongeveer 1500 35-liter vaten in pluggen is opgeslagen. Een van de problemen is dat onbekend is wat er in die vaten zit. Maar dat was 35 jaar geleden blijkbaar niet zo want letterlijk staat er: “De geschatte verblijftijd voor het voldoende afnemen van de radioactiviteit is ca. 30 jaar; daarna kan dit afval als laagactief afval worden behandeld.”

Enfin, 35 jaar en €260 miljoen verder, moet dan de conclusie zijn: ze hadden (en hebben nog steeds) geen idee wat het radioactief afval is.