Afgelopen zondag is in Pakistan op 85-jarige leeftijd Abdul Qadeer Khan overleden. Naast de kernwapenwedloop tussen India en Pakistan en het kernwapenprogramma van Noord-Korea is ook het nucleaire programma van Iran, dat de afgelopen jaren regelmatig tot spanningen en gewapende acties heeft geleid, terug te voeren op de geheime blauwdrukken van centrifuges die hij stal bij Urenco in Almelo. Het belang van de lakse houding van zowel Urenco als de opeenvolgende Nederlandse regeringen om Khan met de kroonjuwelen te laten vertrekken, kan bijna niet worden overschat. En de gevolgen van de technologie die begin jaren zeventig door Khan uit Urenco in Almelo werd gestolen, bepaalde grotendeels de mondiale proliferatieagenda van de afgelopen decennia. Tot op de dag van vandaag. De laatste tijd was er veel belangstelling voor de eerder dit jaar onverwachts overleden Frits Veerman, die in een vroeg stadium de Nederlandse autoriteiten op de hoogte had gebracht van z’n vermoedens over atoomspionage van Khan bij FDO en Urenco in Almelo. In de Laka brochure van maart 2020 over ‘50 jaar Verdrag van Almelo’, schreven we ook over Khan. In de Engelse versie wat uitgebreider dan in de Nederlandse versie (met nieuwe info o.a. over Nederlands pogingen de spionage zelfs voor de Urenco-partners geheim te houden).
Categoriearchief: Iran
Iran en Urenco willen uranium tot 20% verrijken -militaire toepassing dan eenvoudiger
Een aantal Duitse en Nederlandse vredes- en milieuorganisaties, waaronder Laka, uiten hun zorg op het voornemen van Iran om met onmiddellijke ingang uranium tot 20% te willen verrijken. Dit verhoogt het gevaar op militaire toepassing enorm: vanaf 20% verrijkt is uranium bruikbaar in kernwapens. Heel geschikt is het vanaf 90%, maar de stap van 20% naar 90% verrijking is snel gemaakt. Laka en de andere groepen uiten ook kritiek op de opstelling van de Amerikaanse regering die door haar eenzijdige opzegging van het met Iran gesloten akkoord deze gevaarlijke ontwikkeling heeft oproepen. Maar de organisaties stellen ook dat Urenco het slechte voorbeeld geeft: in 2019 kondigde de Duits-Nederlands-Britse uraniumverrijker met instemming van die regeringen, aan, om in de VS in de toekomst eveneens uranium tot 20% te willen verrijken. Overleg hierover heeft al plaatsgevonden tussen Urenco en het Pentagon. Hiermee begeeft Urenco zich nog verder in het schemergebied tussen civiele en militaire uraniumverrijking.
NSS, Iran en proliferatie ’track-record’ Nederland
In maart is in Den Haag de Nuclear Security Summit. Nederland heeft niet bepaald een goede geschiedenis als het om proliferatie gaat, relatief gezien misschien nog wel, want veel landen doe het nog veel slechter, maar toch…. Timmermans mag nog zo hoog opgeven van de Nederlandse inzet, tot zeer recent was die inzet vooral gericht op het blijven gebruiken van proliferatie-gevoelige materialen en technologie.
We kennen natuurlijk allemaal de affaires in de jaren 70/80 rond de levering van reactorvaten aan apartheidstaat Zuid-Afrika (nog in 1989 komt Minister van BuZa Van den Broek met een voorstel de nucleaire sancties tegen Zuid-Afrika te versoepelen), de levering van verrijkt uranium aan militaire dictatuur Brazilië en het niets in de weg leggen van Khan bij de diefstal van verrijkingstechnologie.
In latere jaren gaat het vooral om hoog-en laagverrijkt uranium. Lees verder
Ondanks uitspraak Gerechtshof: Iraanse studenten mogen niet alles studeren
De Nederlandse Staat weigert nog steeds te voldoen aan de uitspraak van het Hoger Gerechtshof. Het Hof oordeelde namelijk twee jaar geleden dat Iraanse studenten wel degelijk toegelaten moeten worden tot studies met een nucleaire inslag. Toch besloot toenmalig staatssecretaris van Onderwijs, van Bijsterveld, het oordeel naast zich neer te leggen. En het ministerie houdt voet bij stuk, want nu stuurt staatssecretaris Zijlstra een brief aan de Tweede Kamer met de mededeling dat de eerste drie Iraanse studenten het masterprogramma van hun keuze niet mogen volgen. Het Actiecomité Iraanse Studenten verzet zich al sinds het ontstaan van de richtlijn tegen de maatregel, en met succes. Tot nog toe kreeg het actiecomité gelijk, de richtlijn is discriminerend en stigmatiserend volgens de rechtbank in Den Haag. De Staat stapte naar de Hoge Raad. De Raad doet waarschijnlijk eind dit jaar uitspraak over de zaak.
Nieuwe regeling Iraniers en proliferatiegevoelige kennis
Het verbod voor Iraniërs om te werken in o.a. de nucleaire opleidingscentra en een aantal universiteiten, dat in februari door de rechter werd vernietigd, is, een beetje aangepast, opnieuw ingediend door de minister van Buitenlandse Zaken.
Artikel 2a in de 'Sanctieregeling Iran 2007 met betrekking tot het verstrekken van kennis aan Iraanse onderdanen die kan bijdragen aan proliferatiegevoelige activiteiten van Iran en aan de ontwikkeling van systemen voor de overbrenging van kernwapens', is, een beetje aangepast, op nieuw ingediend. Hiermee hoopt de regering tegemoet te komen aan de reden voor vernietiging (waartegen de Staat in beroep is gegaan) namelijk het feit dat het generiek om een bepaalde nationaliteit gaat. De wijzigingen betreffen het niet langer noemen van de locaties die verboden gebied zijn en het moeten 'expliceren van de weigeringsgrond'. Volgens de toelichting: "Daarmee wordt beoogd ondubbelzinnig vast te leggen dat het verbod zich niet richt tegen Iraanse onderdanen als zodanig, maar uitsluitend tegen Iraanse onderdanen die daadwerkelijk een risico vormen in verband met de ongewenste kennisoverdracht. Het gaat derhalve om een individuele beoordeling."
Verhagen haalt bakzeil over 20% verrijkt uranium Iran
De minister van Buitenlandse Zaken, ons aller zeer gewaardeerde Verhagen, heeft geantwoord op vragen van Van Bommel (SP). Hij, Verhagen, had namelijk nogal lopen fulmineren dat het feit dat Iran tot 20% verrijkte toch wel het ultieme bewijs is dat ze geen civiel kernenergie programma hadden. Letterlijk zei hij op 9 december: "Het is volstrekt ondenkbaar dat het verrijken van uranium tot 20%, dus boven de 5%, voor vreedzaam gebruik is. Dat is volstrekte kul."
Zijn antwoord op vraag 4 ("Is het waar dat verrijking tot 20% noodzakelijk is voor de productie van medische isotopen? Bent u tegen de productie van medische isotopen in Iran?") is ook redelijk ontluisterend: "Iran kan onder het huidige sanctieregime medische isotopen op de wereldmarkt kopen. Het staat Iran tevens vrij om zelf medische isotopen te produceren, bijvoorbeeld in de Tehran Research Reactor. De Tehran Research Reactor is de enige reactor in Iran waarmee medische isotopen kunnen worden geproduceerd. Als brandstof gebruikt deze reactor uranium dat tot bijna 20% is verrijkt."
Iraanse studenten winnen rechtszaak tegen Staat
De rechtbank in Den Haag heeft vonnis gewezen in een, door een aantal studenten aangespannen civiele procedure tegen de Staat, over de Wijziging Sanctieregeling Iran 2007 en die "onverbindend verklaard". Deze Wijziging Sanctieregeling verbiedt iedereen met de Iraanse nationaliteit toegang tot een vijftal nucleaire installaties (de onderzoeksreactoren te Delft en Petten, de kerncentrale te Borssele, Urenco en COVRA) alsook toegang tot bepaalde onderdelen van masteropleidingen aan Technische Universiteiten in Nederland. De rechtbank heeft geoordeeld dat de Wijziging Sanctieregeling in strijd is met het verbod van discriminatie (zoals neergelegd in artikel 26 van het IVBPR) omdat voor het maken van onderscheid naar Iraanse nationaliteit een "objectieve en redelijke rechtvaardiging ontbreekt".
Verhagen heeft er weer eens geen verstand van
In een Algemeen Overleg op 9 december met de vaste commissies voor Europese Zaken en Buitenlandse Zaken, zegt onze minister van Buitenlandse Zaken op aangeven van Han ten Broeke (VVD) in verband met Iran het volgende: "Het is volstrekt ondenkbaar dat het verrijken van uranium tot 20%, dus boven de 5%, voor vreedzaam gebruik is. Dat is volstrekte kul."
Dan zal het volgens Verhagen (CDA) ook 'volstrekte kul' zijn dat het gebruik van 20% verrijkt uranium ook voor vreedzaam gebruik kan zijn? Zou 'ie dan onmiddellijk kunnen overgaan tot sluiting van de HFR, want die gebruikt nog steeds hoogverrijkt uranium, niet meer, zoals tot voor enkele jaren nog als brandstof, maar wel voor de productie van medische isotopen! En ook de IRI in Delft zal dat dan gaan gebruiken, waar overigens lijkt me toch wel minimaal en vergunning voor nodig is, toch?
Protest Iraanse studenten tegen uitsluiting
Bij de opening van het academisch jaar van de UVA door minister Plasterk, houden Iraanse studenten vandaag een protestactie. Met het protest wil men de minister vragen om het besluit waarmee Nederlands-Iraanse studenten van bepaalde masteropleidingen en instellingen worden uitgesloten terug te draaien. Het kabinet beweert met dit besluit gehoor te geven aan een VN-resolutie waarin lidstaten worden opgeroepen om de verspreiding van nucleaire technologie naar Iran te voorkomen. De opening in Amsterdam staat in het teken van 'Verlichte Geesten'. Behnam Taebi, docent en promovendus aan de TU Delft: "verlichte geesten discrimineren niet! Als je mensen alleen op basis van afkomst verbiedt om bepaalde studierichtingen te volgen, doe je dat wel." Het studie- en toegangsverbod van het Nederlands kabinet geldt niet alleen voor Iraanse studenten die uit Iran overkomen, maar ook voor Nederlandse Iraniërs die hier al jaren wonen en werken. Het kabinet introduceert hiermee een "tweederangsburgerschap".
Nederland meest repressief tegen Iraanse studenten
Van alle VN-landen neemt Nederland de meest vergaande maatregelen tegen Iraanse studenten. Vijf locaties en negen studierichtingen waar mogelijk nucleaire kennis kan worden opgedaan, zijn tot „verboden gebieden" verklaard. Het gaat om lokaties met nucleaire installaties en studierichtingen binnen natuurwetenschap en techniek. Nederlanders die Iraniërs, ook degenen met een dubbele nationaliteit, toelaten of onderwijzen in de verboden gebieden, kunnen strafrechtelijk worden vervolgd. Dit geldt ook voor Nederlanders die in het buitenland onderwijs aanbieden. Lees verder