(Peter Löhnberg) In januari 2018 presenteerde de Centrale Organisatie Voor Radioactief Afval (COVRA) het eindrapport van het zevenjarige Onderzoeksprogramma naar de eindberging radioactief afval (OPERA). Dat beschreef het opstellen en gebruiken van een wiskundig model om aan te tonen dat bij een bepaalde manier van berging in een kleilaag de stralingsdosis in het leefmilieu niet boven de toelaatbare dosis zou komen tijdens de miljoen jaar dat het afval gevaarlijk blijft stralen. Dit stuk beschrijft eerst de benaderingen die hierbij zijn gemaakt, waardoor de veiligheid niet is aangetoond. Daarna volgen de maatregelen voor veiligere oplossingen en welke nadere onderzoeken daarvoor nodig zijn. Lees verder
Veiligheid eindberging radioactief afval niet aangetoond
Kritische beschouwing over onderzoeksprogramma eindberging radioactief afval
De centrale organisatie voor radioactief afval in Nederland, de Covra, met het geld uit het Waarborgfonds Eindberging een beleggingsportefeuille opbouwen. Het waarborgfonds moet ervoor zorgen dat in 2120 de eindberging van radioactief afval gefinancierd kan worden. De Covra heeft toestemming gekregen om risicovoller te gaan beleggen. hiermee moet het rendement van de beleggingen hoger wordt, want die blijft ver achter bij de verwachtingen. Omdat de Covra dat fonds uit eigen middelen aan moet vullen, lijdt het bedrijf verlies en is het eigen vermogen verdampt. 
Het blijft onduidelijk waar precies de ruzie over gaat tussen Nederland en Europa wat betreft het niet-correct implementeren van “voorschriften van de richtlijn inzake het beheer van verbruikte splijtstof en radioactief afval”. Een verzoek op grond van de Wet Openbaarheid van Bestuur van Laka voor de “letter op formal notice” is ook door de Europese Commissie afgewezen. Al eerder weigerde toezichthouder ANVS een kopie van de brief te publiceren. De termijn voor Nederland om te reageren op de Europese ingebrekestelling is ondertussen op 23 juli verstreken. 
Nederland is door de Europese Commissie op de vingers getikt omdat de concludeert dat Nederland Europese voorschriften en richtlijnen over het beheer van gebruikte splijtstof en radioactief afval niet goed in beleid heeft omgezet. Hoewel het voor de buitenwacht niet helemaal duidelijk wordt waar Nederland tekort schiet, is de Europese reprimande waarschijnlijk een vervolg op de briefwisseling van vorig jaar waarin de Commissie laat weten er niet van overtuigd te zijn dat Nederland met het Nederlandse kernafvalbeleid -100 jaar niets doen- "concrete stappen zet om toekomstige generaties niet onnodig op te zadelen met radioactief afval".
"Naast onderzoek naar de technische eisen en mogelijkheden van geologische berging in Nederland, is een maatschappelijk traject onontbeerlijk om te komen tot een door de samenleving gedragen keuze voor eindberging." Dat stelt staatssecretaris Van Veldhoven in reactie op een aantal rapporten over allerlei aspecten van eindopslag van kernafval. Maar de conclusie is ook dat het ingewikkeld is om maatschappelijke betrokkenheid te genereren over de eindberging van kernafval die pas over 100 jaar plaats moet vinden. Vorig jaar is Jan Paul van Soest gevraagd om als kwartiermaker een “verkenning uit te voeren naar de samenstelling, inrichting en agenda" van een in te stellen "klankbordgroep eindberging". Hij kwam gisteren met zijn advies. 
Kernafval moet opgeslagen worden in 5 km diepe boorgaten op de locaties van huidige nucleaire installaties: Borssele en Almelo. Deze opslag in diepe boorgaten is goedkoper, sneller en veiliger dan de huidige plannen om over 100 jaar het kernafval op te slaan in klei- of zoutlagen. Dit stelt een oud-TNO medewerker -die zich decennia lang beroepshalve met deze materie bezig heeft gehouden- in een vandaag gepubliceerd rapport. Op de locaties van de huidige nucleaire installaties zou de maatschappelijke acceptatie het hoogst zijn. Met de aanleg van de eindopslag kan meteen na de sluiting van kerncentrale Borssele begonnen worden. 
Vewin, de vereniging van waterbedrijven in Nederland, vindt ondergrondse opslag van kernafval in zoutkoepels of (klei)lagen die direct of indirect in contact staan met watervoerende lagen die worden gebruikt voor de drinkwatervoorziening onacceptabel. Dat blijkt uit een eind april gepubliceerd ‘position paper’. Een andere aanbeveling is om diepere kleilagen in het onderzoek naar mogelijke eindberging te betrekken. 
De conclusie dat kernafval veilig onder Nederland in geologische formaties kan worden opgeslagen is te voorbarig en ook voorlopig nog niet aan de orde. Dat stelt de staatssecretaris van Infrastructuur en Waterstaat, Van Veldhoven (D'66), in antwoorden aan de Kamer. De eind januari gepresenteerde studie is slechts “een eerste aanzet voor een veiligheidsstudie voor een mogelijk ontwerp van een eindberging voor radioactief afval in Boomse klei.” Er zullen, volgens de staatssecretaris, nog vele studies moeten volgen voor de mogelijkheid en veiligheid door de nucleaire toezichthouder beoordeeld kan worden. 
In Friesland is enige onrust ontstaan naar aanleiding van een artikel in de Leeuwarder Courant van vorige week waarin gesteld werd dat kernafval veilig in de ondergrond kan worden opgeslagen en dat Friesland nog steeds een belangrijke kandidaat daarvoor is. In dat artikel wordt het OPERA-eindrapport beschreven, maar ook een rapport in het kader van OPERA uit 2014 waarin de kleilaag onder het Friese Terwipsel als toplocatie wordt genoemd. De FNP is ongerust en heeft vragen in de provincie gesteld.